Select
another language
24 februari 2015 - 10 maart 2015
Route: Caleidonspoort (grens met Lesotho) - Clarens - Golden Gate NP - Harrismith - Ladysmith -
Chelmsford Dam NR - Volksrust - Piet Retief - Mahamba (Grens met Swaziland) - Swaziland - Oshoek (grens met Swaziland) - Baberton - Nelspruit - Sabie - Graskop - Pilgrims Rest - Blyde River Canyon - Hoedspruit - Kruger NP (ingang Orpen Gate - Satara camp - Lower Sabie camp - Skukuza camp - Crocodile bridge camp -
uitgang Crocodile bridge) - Komatipoort (grens met Mozambique)
Een gouden randje
De laatste kilometers in Lesotho rijden we door een
prachtige omgeving met bergen van kalksteen en eenmaal terug in
Zuid-Afrika wordt het landschap steeds mooier. We zijn bovendien terug
in wat aanvoelt als de westerse beschaving. Al die comfortabele luxe is
toch wel lekker en des te langer we van huis zijn des te meer we het
waarderen. Koken doen we vandaag dan ook niet en in Clarens, een knus
koloniaal plattelandsdorpje met goede restaurants en leuke
kunstwinkeltjes, strijken we neer op een gezellig terras. Pas aan het
einde van de middag trekken we verder en rijden we door naar het Golden
Gate Nationaal Park. Het is maar een kort ritje meer en met iedere
kilometer wordt de omgeving mooier. Vanuit pistache-groene velden
rijzen hoge kalksteen bergen omhoog die, naarmate we verder het park in
rijden, steeds dichter op elkaar staan. Het is een plaatje en in het
licht van de zakkende zon is goed te begrijpen waarom het park de naam
Golden Gate draagt. Het warme licht geeft de lichte delen een gouden
gloed en de donkere delen een roze. En daar aan de voet van de bergen
onder een grote boom met hangende, kunstig geweven vogelnestje, vinden
we ons plekje voor de nacht.
Willen jullie daar nu nog langs?
Kwazulu Natal; een regio met zoveel schiet- en steekincidenten, dat de Amerikaanse trauma-arts gespecialiseerd in dergelijke verwondingen die we treffen in Oudtshoorn, speciaal dit gebied heeft uitgekozen om er enkele weken vrijwilligerswerk te komen doen. Zelfs in het ziekenhuis moest ze eens een kogelvrij vest dragen vertelt ze ons. Het is één van Zuid-Afrika's armste gebieden waar criminaliteit een manier van overleven is geworden. "Willen jullie daar nu nog langs?", vraagt de man bezorgd wanneer we bij een tankstation de weg vragen. Het is nog maar vier uur, maar de man raadt ons af om "zo laat nog" de provinciale weg te nemen. 's Ochtends is het geen probleem, maar zo laat in de middag zou hij alleen nog maar de snelweg nemen. Het is een waardevol advies dat ons direct leert waar we staan in dit, voor ons nieuwe, deel van Zuid-Afrika. Een gebied waar de tegenstellingen nog groter lijken dan elders. Zwart of wit, arm of rijk; het bepaalt of je je alleen bij daglicht bij de weg waagt of er juist na zonsondergang op uit trekt. Het is een andere wereld waar we tot onze verbazing meer dure BMW's en Mercedessen voorbij zien razen dan elders en waar het voor de verandering juist de zwarten zijn die deze auto's bezitten. Met in ons achterhoofd de waarschuwing van de mannen van het tankstation zijn we extra voorzichtig en nog waakzamer dan gebruikelijk gaan we op zoek naar een veilige plek voor de nacht, maar juist vandaag gaat dat moeizaam. Lodges en campings zijn dun gezaaid en wat we tegenkomen is verre aantrekkelijk. Het is uiteindelijk onze GPS die uitkomst biedt en begeleidt door de laatste zonnestralen vinden we een plekje in een uitgestorven nationaal park. Stiekem hadden we gehoopt er wat meer gasten te treffen, maar met uitzondering van de man bij de ingang is er niemand. Het enige gezelschap zijn de grazende bokjes en de proestende zebra's.
Een nieuwe naam
Amersfoort, Ermelo, Amsterdam, Utrecht; de namen op de
verkeersborden klinken bekend al lijkt de omgeving in geen enkel
opzicht op de A28. Rustig toeren we door het groene heuvelachtige
landschap richting Swaziland. De grens is verrassend eenvoudig en voor
het eerst deze reis kan Markus gewoon in de auto blijven zitten en
wordt zijn paspoort ongezien gestempeld. Vier dagen later, na een
heerlijk lang weekend, reizen we vrijwel even gemakkelijk het land weer
uit en zijn we voor de derde keer terug in Zuid-Afrika. Een land dat
volgens velen langzaam "verzwart" en voor het eerst ervaren we dat aan
den lijve wanneer we zonder succes uitkijken naar wegwijzers richting
Nelspruit; een voorheen "wit stadje", dat inmiddels luistert naar de
"zwarte" naam Mbombela. De naamswijziging is een doorn in de oog van de
witte bevolking die zich, meer dan elders, tegenover ons beklaagt over
de situatie in hun land. Klik hier voor het blog van Swaziland.
Jane Goodall, Chimp Eden
Misbruikt en vaak als baby verhandeld nadat de ouders voor hun ogen zijn vermoord voor bushmeat; de chimpansees in het Jane Goodall opvangcentrum bij Nelspruit, zijn zwaar getraumatiseerd. In het centrum hebben ze na vele jaren van mishandeling, eenzame opsluiting of misbruik in circussen laboratoria en nachtclubs eindelijk een plekje gevonden waar ze met soortgenoten weer chimpansee mogen zijn, tenminste voor zover dat gaat, want de littekens die de apen met zich mee dragen zijn groot. Ruim een uur duurt de rondleiding waarin we leren over de apen die er worden opgevangen. We maken kennis met Cozy, die na zijn eerste levensjaren in een Amerikaans laboratorium werd doorverkocht aan Italiaanse zigeuners waar hij moest poseren voor foto's. Soms kreeg hij daarvoor een beloning, maar vaak ook, wanneer hij weer iets fout deed, een tik op het hoofd; iets wat zo vaak gebeurde, dat hij uiteindelijk een hersenbeschadiging op liep. Zijn gedrag houdt het midden tussen een tamme aap en een zwaar autistisch kind. Cozy is lief maar wordt ook snel boos en gaat dan gooien met alles wat hij kan vinden. Voor onze veiligheid staat er op het platform een net zodat we dekking kunnen zoeken als hij weer een aanval krijgt. Verderop zit Zeena, ze is duidelijk te herkennen aan haar kale armen. Zeena komt uit de Verenigde Arabische Emiraten waar ze leefde als een mensenkind met een eigen bed en een huis vol speelgoed. Ze was het oogappeltje van een rijke Arabische familie waar ze, om te voorkomen dat haar mooie lange vacht het huis zouden vervuilen, werd geschoren. Een ritueel, dat voor Zeena acceptatie betekent en zelfs nu nog plukt ze regelmatig haar armen kaal. Zacarias, die vlakbij haar zit, leefde jarenlang in een nachtclub waar de klanten hem regelmatig drugs en alcohol voerden en aan drank verslaafd belandde hij uiteindelijk in het opvangcentrum. Het zijn zomaar een paar verhalen achter enkele van de in totaal 34 chimpansees die er worden opgevangen. Apen met allemaal hun eigen gruwelijke levensverhaal. En dan ineens komt uit de dichte struiken een hele oude chimpansee richting het hek gelopen. Zijn grijzige haren, kalende hoofd en rimpelige huid met dikke gezwollen aderen verraden een hoge leeftijd. Het is Joao en van alle verhalen is het zijn levensverhaal dat ons het meest raakt. Heel lang geleden, na een kort circusleven, belandde hij samen met zijn maatje in de dierentuin van Maputo in Mozambique, maar wat een verbetering in zijn leven had moeten zijn veranderde op slag toen zijn maatje stierf en kort daarop de oorlog uitbrak. Het isolement waarin het land raakte was niets vergeleken bij dat van Joao en zonder mogelijkheden om te worden verhuisd leefde hij ruim veertig jaar in eenzame opsluiting. Zijn enige aanspraak waren enkele lokale mensen die zich om hem bekommerden en een groepje bavianen met wie hij had leren communiceren. Zo'n 70 jaar moet hij ongeveer zijn en het grootste deel daarvan was een lijdensweg maar het heeft Joao niet agressief of boosaardig gemaakt. Hij heeft een vriendelijk karakter en eenmaal terug onder soortgenoten was hij zelfs lange tijd het alpha-mannetje van de groep. Het is een prachtig verhaal waaruit blijkt dat geen enkele redding ooit te laat komt. De vraag is alleen of er straks nog wat te redden valt want met een natuurlijke leefomgeving die voor het grootste deel in de conflictgebieden van West en Centraal Afrika ligt ziet de toekomst van de wilde chimpansees er gitzwart uit. Wanneer de huidige situatie niet verandert zou het zomaar kunnen dat in 10 tot 20 jaar de chimpansees in het wild zijn uitgestorven. Een dreiging waar het opvangcentrum serieus rekening mee houdt en dé reden waarom de dieren er niet worden gecastreerd. De apen die rest van hun leven in gevangenschap moeten doorbrengen zouden zomaar van cruciaal belang kunnen zijn voor de voorbestaan van hun soort.
Doe me maar vijf Tiger
Een olieservice en de reparatie van een klein kabelbreukje, dat is alles wat er moet gebeuren, maar na een hele ochtend wachten staat de auto nog onaangetast op zijn plek. De Toyota garage in Nelspruit is een hypermoderne zaak, dat zoals steeds meer bedrijven, niet meer functioneert wanneer het computersysteem is uitgevallen. Op de werkvloer is het leeg en op kantoor hangt het personeel een beetje doelloos achter hun zwarte beeldschermen. Op het idee om in de tussentijd even onder onze motorkap te kijken komen ze niet, want zonder een in het systeem ingevoerde werkopdracht, komt niemand in beweging. Het is om moedeloos van te worden en wanneer aan het begin van de middag niemand meer durft te beloven, dat er vandaag nog wordt gewerkt, besluiten we te vertrekken. De olieservice doen we later wel en voor het kabelbreukje vinden vast wel een "mannetje". Nauwelijks hebben we de gedachte uitgesproken of we vinden een kleine rommelige garage en blijkt het mannetje een vriendelijke zwarte monteur die in nog geen kwartiertje zorgt dat onze koplampen en de toeter het weer doen. Hier geen koffie met gebak en geen chique wachtkamer, maar ook geen omslachtige procedures of een gepeperde rekening. "Ach, geef me maar vijf Tiger (50 Rand) voor wat drinken", zegt de man wanneer we vragen hoeveel hij moet hebben. Het is omgerekend nog geen 4 euro.
Herkansing
Na een aantal bewolkte dagen die elke avond wat regen brachten is de zomer weer terug en de hemel weer helder blauw. Vanuit Nelspruit rijden we een toeristisch rondje langs de Blyde River Canyon waarna we doorrijden naar Hoedspruit. Het waren voorlopig onze laatste kilometers in de bergen en des te verder we zakken des te hoger klimt de temperatuur. Hoedspruit is het hart van de safari-industrie waar safari-auto's en gezette blanke mannen in korte broek met kaki shirt en breedgerande hoed het straatbeeld vullen. Nog een weekje Kruger en dan zullen we Zuid-Afrika verlaten, maar eerst nog die olieservice. Bang voor een herhaling van het Toyota-avontuur, laten we de dealer links liggen en gaan we maar direct op zoek naar mannetje die ons zonder afspraak en vooral zonder wachttijd onmiddellijk wil helpen. We zijn wat dat betreft het afgelopen jaar erg verwend, maar de aanhouder wint en ook vandaag lukt het ons weer om een goed adres te vinden. Frankie is weer klaar voor het laatste deel van ons avontuur.
Op safari
De laatste kilometers tot de ingang van Kruger zijn vlak met zover het oog reikt bush. Een gebied zo groot als Wales, met verscholen tussen de struiken een dierentuin aan wilde beesten. De mooie geasfalteerde hoofdwegen mogen dan misschien wat afbreuk doen aan het echte safari-gevoel, de prachtige lodges en de vele wilde dieren die we zien doen dat zeker niet en eenmaal in het park boeken we er snel al gauw twee nachten bij. Uiteindelijk vertoeven we er bijna een volle week en rijden we er ruim 700 kilometers. Het zijn heerlijke dagen waarin we, het ritme van de natuur volgend, met de zon op staan en de warme uurtjes, net als de meeste dieren, doorbrengen in de schaduw van een boom of struik. Een grote groep wilde honden, neushoorns mét hoorn, een kudde van wel 100 buffels, tetterende olifanten, leeuwen bij een aangevreten zebra, een honingdas en hyena's met pups; het is maar een kleine opsomming van alle prachtige beesten die we hebben gezien en voldaan vertrekken aan het begin van de nieuwe week naar Mozambique.
