Select another language

Lesotho 2015

19 februari 2015 - 24 februari 2015 

 

Route: Tele Bridge (grens met Zuid-Afrika) - Quthing - Mohale's Hoek - Malealea - Ramabanta - Thaba Tseka - 

Katse Dam - Pitseng - Butha Buthe - Caledon's poort (grens met Zuid-Afrika)  

 

Warm welkom 

Lesotho, het kleine bergstaatje dat ergens midden in Zuid-Afrika ligt, ligt voor ons. Bij de grens ontmoeten we een paar missiedames die er uitzien alsof ze zo uit een kerkkoor zijn weggelopen. Het zijn vriendelijke vrouwen en wanneer we vragen of we ze mogen fotograferen gaan ze er even goed voor staan. De jurken wordt recht getrokken, de kraagjes netjes opgezet en het mobieltje opgeborgen tussen een paar enorme borsten. Het is een leuk begin van een ontspannen grensovergang. De vriendelijke agent van de immigratie heeft zelfs een schaaltje bonbons staan. Het stempelen van ons paspoorten is slechts een formaliteit, dat hij even tussen de bedrijven door doet terwijl hij ondertussen gezellig met ons staat te praten. Dat hij zich daarbij in de datum vergist en ons een veel te lang visum verstrekt is onbelangrijk. Wanneer hij zijn vergissing ontdekt, krabbelt hij in het tweede paspoort hetzelfde visum. Wel handig, nu mogen we in ieder geval allebei veel te lang blijven. Terwijl we staan te wachten valt ons oog op een poster aan de muur. Het is een groot vel met kleine striptekeningen, dat op een eenvoudige manier waarschuwt voor de internationale handel in mensen en ook hier zijn het volgens de poster, weer voornamelijk kinderen die de dupe zijn. Het is de eerste keer, dat we het buiten Thailand zo openlijk tegenkomen, maar niet de laatste. Een weekje later in Swaziland zien we zelfs grote billboards langs de snelweg met dezelfde boodschap. Human trafficking is duidelijk van alle continenten.

 

Koningrijk in de lucht 

Aan de andere kant van de grens wacht ons een andere wereld. Lesotho, het "kingdom in the sky" is een land zonder omheiningen, waar het vee weer los loopt, de mensen in kleine huisjes of ronde hutjes wonen en de kinderen weer zwaaiend langs de weg staan. Het is een land op grote hoogte waar zelfs het laagste punt nog boven de 1000 meter ligt en daarmee is Lesotho het land met het hoogste "laagste punt" ter wereld. Een eigenschap, dat Lesotho uniek maakt, maar dat tevens een grote stempel drukt op de sociale en economische situatie van het land, want zonder natuurlijke hulpbronnen en met slechts weinig goede landbouwgrond is het landje straatarm. Nergens hebben we meer mensen in compleet versleten en verrafelde kleren gezien dan hier. Desondanks is het een trots en bijzonder vriendelijk volk, dat niet de littekens draagt van de Apartheid en dat is direct merkbaar aan de wijze waarop we worden aangesproken; vriendelijk en open maar niet nederig zoals zo vaak in Zuid-Afrika. We merken zelfs niets van corruptie wanneer we een paar keer worden aangehouden door de politie tijdens een verkeerscontrole. Nieuwsgierig naar de herkomst van die vreemde auto met dat rare kenteken en het stuur aan de verkeerde kant pikken ze ons er keer op keer uit, maar nooit probeert de politie daar een slaatje uit te slaan. Zelfs het neprijbewijs dat we afgeven, wordt zonder argwaan geaccepteerd. De mannen zijn slechts nieuwsgierig naar ons verhaal en wensen ons daarna nog een goede veilige reis. 
 

 

 

Onzichtbare drempels  

Steile smalle bergwegen, asfalt met soms verraderlijke gaten en vernietigende verkeersdrempels. Hoewel minder crimineel dan Zuid-Afrika is Lesotho niet zonder gevaar en het zijn vooral verkeersdrempels, soms zo groot als vluchtheuvels, die flink ontzag inboezemen. De vaak slecht aangegeven en soms bijna onzichtbare drempels zijn angstaanjagend en één keertje zien we er eentje over het hoofd. Het gevolg is een enorme klap en twee wit weggetrokken gezichten van de schrik. Bezorgd zetten we de auto langs de weg en constateren we opgelucht dat het voornamelijk onze zenuwen zijn die averij hebben opgelopen. Met de auto is gelukkig niets mis. Een hele opluchting, maar paranoïde voor een herhaling kijken we de rest van ons verblijf angstvallig uit naar drempels en waarschuwingsborden. 

 

"Give me sweets" 

Na kort bezoek aan een weinig spectaculair museum met afdrukken van een dinosaurus met jawel, de wetenschappelijke naam Lesohtosausrus, reizen we verder naar Malealea. Beducht op de dreigende wolken aan de horizon kiezen we voor de route via het asfalt, maar op een rare manier verrijden we ons en belanden we op een onverharde binnendoor weg. Het blijkt een prachtige offroad route door de heuvels, langs kleine dorpjes en met mooie uitzichten. Door een wereld waar modernisatie nog een woord van de toekomst is en herders nog de traditionele basotho hoed dragen. De huizen zijn er veelal gemaakt van leem, keien en mest en voor het transport worden vooral paarden en ezeltjes gebruikt. Alles gaat hier nog te voet en langs de stoffige landweggetjes wandelen vooral veel kinderen in schooluniform waarvan de meisjes verlegen zwaaien en de jochies brutaal om geld of snoepjes bedelen. "Give me sweets, give me money" roepen ze luid waarbij ze hun handen dwingend omhoog houden. We lachen erom en zwaaien terug. Een brede glimlach is het antwoord. 

 

Shangri-la 

"Neem even pauze en zie, een poort naar het paradijs", staat er op de pas richting de lodge. Vier maanden nadat we in China het echte Shangri-La bezochten staan we aan rand van wat de reisgids het Shangri-La van Afrika noemt en dat is niet zonder reden. Het uitzicht naar de Malealea Vallei beneden ons is prachtig en zelfs de dreigende hemel doet daar weinig afbreuk aan. Niet veel later, net wanneer de eerste regeldruppels beginnen te vallen, bereiken we de lodge en komen na 13 jaar oude herinneringen weer boven. We herkennen de grote hal, de eetzaal met lange tafels en de roestbruine ronde hutjes. De oude man die het runde is er niet meer; hij heeft het stokje overgedragen aan zijn schoonzoon. Het is een warm welkom en over de regen durven we niet te klagen, want in Lesotho is iedere druppel welkom. Het is een land waar water schaars is en ondanks dat het de natte tijd is, heeft het er dit jaar nog maar weinig geregend. Als er niet snel wat bij valt dan is de schade aan de maisplanten die net kolven krijgen groot en wordt de opbrengst weer klein. Niet alleen armoede, zelfs perioden van honger is de mensen van Lesotho niet vreemd.
 

 

 

Dappere pony's 

Malealea Lodge, ooit een oude handelspost, is ook vandaag de dag nog een plek van economische bedrijvigheid waar niet alleen de eigenaren maar het hele dorp een graantje van mee pikt. Veel mannen werken in de lodge, een aantal lokale vrouwen runt de keuken, kinderen geven rondleidingen, de lokale band mag er iedere avond met hun zelfgemaakte instrumenten voor toeristen spelen en gidsen en paarden worden volgens een eerlijk roulatiesysteem lokaal ingehuurd. Het is een goed opgezet gemeenschapsproject waar niet "geven" maar "delen" centraal staat. Waar de lokale gemeenschap niet alleen in financiële zin van mee profiteert maar ook trots en met opgeheven hoofd deelt in de verantwoordelijkheid. Het is bovendien één van de beste plekken in het land om te paardrijden. Genoeg reden dus om de plaatselijke economie een beetje te steunen en we boeken een mooie rit door de bergen. Rekening houdend met onze, na 11 maanden zitten, niet al te beste conditie, kiezen we voor de kortste rit van twee uur en dat blijkt meer dan genoeg voor onze stijve spieren. Wanneer we op het afgesproken tijdstip naar het verzamelpunt lopen staan er drie kleine tengere Basotho pony's al geduldig op ons te wachten. Onze gids is een lange dunne man in een blauw werkpak met aan zijn voeten een paar tot de draad versleten schoenen. Het is een vriendelijke bescheiden man die ons de komende 2,5 uur meeneemt langs de rand van een plateau met kleine huisjes, oude omaatjes langs de weg, koeien met rinkelende bellen, maisvelden en bomen vol rijpe abrikozen. Het is een mooie route waarvan het pad, dat soms gevaarlijk smal en steil is, op veel plaatsen bedekt ligt met dikke stenen en rotsen. Eén misstap zou genoeg zijn om met paard en al van de helling af te duikelen. Gelukkig zijn de dieren het terrein gewend en rust ons vertrouwen in de dappere pony's, die behoedzaam de beste plekken kiezen om hun kleine hoefjes neer te zetten. Als ware berggeiten dragen ze ons heuvel op heuvel af en zijn we keer op keer onder de indruk van de kracht in hun dunne tengere benen. 

 

Genoeg is beter dan teveel

Natuurlijk nemen we wat extra geld mee om onze gids te bedanken met een fooi, maar zo lezen we in de brochure, ook oude kleding wordt heel erg op prijs gesteld. Terwijl we het lezen bedenken we, dat we ondanks de beperkte ruimte, nog steeds teveel kleren bij ons hebben en sommige dingen nog nooit hebben gedragen. Om de beurt duiken we dan ook de kast in om alles eruit te halen wat we kunnen missen. Het resultaat is twee flinke stapels die we verdelen over onze gids en de nachtwacht die vlakbij onze auto in een hutje slaapt. De dameskleding geven we ook aan gids die een dochter heeft met mijn postuur. De man is dolblij; niet alleen met zijn eigen outfit maar vooral met de kleding voor zijn dochter en hij kan niet wachten om naar huis te gaan en het haar te geven. Zijn nieuwe polo-shirt en Georgische muts houdt hij gelijk op. Zijn blijdschap doet ons goed, maar maakt ook, dat we ons wat ongemakkelijk voelen over onze eigen rijkdom en dat gevoel komt de volgende morgen terug wanneer we de nachtwacht treffen die net zijn dienst heeft afgesloten. Wanneer we hem uitnodigen om een pannenkoek mee te eten vindt hij dat maar wat leuk en duikt hij voordat hij aanschuift eerst even zijn hutje in om zijn nieuwe jas en korte broek aan te trekken, maar veel eten doet hij niet. Slechts twee kleine pannenkoeken werkt hij naar binnen en dan wil hij niet meer. Niet omdat hij ze niet lekker vindt of zelfs niet omdat hij niet meer zou lusten, maar zo zegt hij bescheiden "genoeg is beter dan teveel". Een wijze les geleerd in een land waar alleen de zon in overvloed is en een volle maag blijkbaar net zo ongebruikelijk is als een volle kledingkast. Beschaamd bedenken wij, dat wij vaak van alles teveel hebben; zelfs nu nog reizend in onze kleine camper. 
 

 

 

Verkiezingsfeest

Luide muziek en een hoop uitgelaten mensen in kleurrijke T-shirts. Het is de laatste zondag voor de nieuwe verkiezingen en evenals fanatieke voetbalsupporters, uitgedost in de kleuren van hun partij, trekken de mensen massaal richting de hoofdstad waar grote evenementen zijn georganiseerd om de laatste zwevende kiezers over de streep te trekken. Op de weg is het een drukte van jewelste en alles wat rijdt zit afgeladen vol met mensen die toeterend en zwaaiend met vlaggen uit deuren en ramen hangen. Het is een vrolijke boel, maar het baart ons ook zorgen. De blikjes alcohol vliegen links en rechts uit de ramen en veel fantasie is er niet voor nodig om te bedenken wat er kan gebeuren wanneer in een grote opgezweepte mensenmassa de stemming ineens omslaat. De beslissing is snel genomen. We besluiten de stad links te laten liggen en rijden naar een lodge in het binnenland waarvan alleen het uitzicht de mooie bergrit al waard was. We zitten inmiddels op zo'n 1900 meter hoogte en vanaf de camping hebben we een bijna ongehinderd uitzicht op de nog veel hogere bergen rondom ons. Het heeft wel wat van de Alpen, maar dan anders. Ruiger is misschien een beter woord. 

 

1000 bochten 

Op de kaart lijkt het ruige binnenland van Lesotho nauwelijks begaanbaar, maar niets blijkt minder waar. Volgens de beheerder van de lodge zijn de wegen naar het hart van het land goede asfaltwegen en is het verbindingsstuk een prima offroad piste. We zijn overtuigd. We wijzigen ons plan en rijden richting de Katse dam. Een route die ons van het drukkere laagland weg voert naar de bergen in het binnenland waar herders gehuld in traditionele dekens met hun kuddes en volgeladen ezeltjes op weg zijn naar de hoge bergweiden. Het is wereld waar hoge passen en ruige kloven met diepe ravijnen het bijna boomloze landschap vormen. We vragen ons af hoe de mensen hier hun armoedige hutjes verwarmen want hout is nog schaarser dan water en dat terwijl het hier in de winter met gemak 40 graden vriest. "Een weg met 1000 bochten" noemde de beheerder van de lodge de route en dat blijkt niet overdreven. Zigzaggend bedwingen we 4 passen waaronder de weinig hoopvol klinkende "God Help Me Pass". Enkele gesneuvelde voorruiten en een heleboel losse keien op de weg bewijzen dat de waarschuwing "let op vallende stenen" geen loze boodschap is. Het is flink uitkijken, maar de omgeving maakt de rit beslist de moeite waard. Des te hoger we komen des te mooier de vergezichten. Het laatste stuk rijden we over een bergkam op 2800 meter hoogte. Links en rechts van ons kijken we letterlijk de diepte in. Het is een bijzonder uitzicht en tot onze verbazing wemelt het ook hier nog van de herders met vee en ezeltjes. Taaie mannen die er met hun even taaie dieren helemaal naar toe zijn gelopen, en dat over een weg die voor de auto al een beproeving was en waar we enkele uren voor nodig hebben gehad. 
 

 

 

Oorlog in de hemel 

Overnachten doen we tijdens onze laatste nacht in Lesotho op het uitzichtpunt bij de Katse dam en met de bewaker die de nacht over ons zal waken delen we onze oer-Hollandse stamppot wortelen. De man vindt het heerlijk en verorbert twee borden vol. Ondertussen nadert vanuit de verte een fikse onweersbui met verblindende bliksemschichten en angstaanjagend zware donderslagen die luid door de vallei galmen. Nog net op tijd weten we de afwas weg te werken en het dak in te klappen en dan barst het onweersgeweld in alle hevigheid los. Zelfs in de luwte van het gebouw schudt de auto nog als een schommelstoel. Opgesloten in de camper kunnen we niets anders doen dan de storm uitzitten en hopen dat er niets gebeurt. Je zou nu maar in het open veld staan. Elektrische stormen zijn in Lesotho een bekend verschijnsel dat jaarlijks aan enkele tientallen herders het leven kost. Beschermd door een groot stenen gebouw staan we relatief veilig en na een paar uur is het natuurgeweld weer verdwenen. Terwijl een zacht briesje de laatste wolken verjaagd en de sterren weer zichtbaar worden vult het geluid van vogels en krekels de inmiddels afgekoelde avondlucht weer.

Achtbaanrit 

De volgende ochtend is de lucht weer helder blauw en maken we ons klaar voor onze laatste reisdag in Lesotho. De weg voert ons vanuit de bergen terug naar het laagland en zelden hebben we steilere wegen gezien dan hier. In de tweede versnelling kruipen we omhoog en met klamme handen gaan we als een raket weer naar beneden over afdalingen die een ware beproeving zijn voor de ondermaatse remmen van onze zware auto. De wegen, die als skipistes in het landschap liggen, lijken meer dan eens te verdwijnen in het niets om pas op het allerlaatste moment weer zicht te geven op de volgende bocht. Het is net aan achtbaanrit over opnieuw enkele hoge passen maar ook nu weer met onbetaalbare uitzichten. En dan met het uitzicht op het uiteindelijke dal begint de laatste afdaling. Ernstige waarschuwingen markeren de weg die als een slang het dal in kronkelt en 10 km lang onophoudelijk en met een behoorlijke percentage daalt. Na slechts twee bochten, die we er nauwelijks uit kunnen remmen, realiseren we ons dat er andere maatregelen nodig zijn om veilig beneden te komen. We halen alles uit de kast en schakelen zowel de 4x4 als de low gear in en dan nog wil de auto er op de steilere stukken keer op keer weer vandoor. De remmen en de motor krijgen het zo erg te verduren, dat we bijna medelijden krijgen met de auto, maar ook nu weer doet Frankie wat hij moet doen. Zonder krimp te geven trotseert hij de zwaartekracht en brengt hij ons veilig terug in het dal. Als we op de klok kijken zien we dat we over slechts 85 kilometer bijna 2,5 uur hebben gedaan en dat over een goede asfaltweg! Opgelucht zien we dat er op de rest van de route niet al teveel bochten en klimmetjes meer zitten. Heerlijk vinden we het en zoevend door het mooie landschap rijden we de laatste kilometers naar de grens en gaan we terug naar Zuid-Afrika.
 

De mensen maken Lesotho  

De omgeving, de armoedige hutjes, de lange, dunne en vaak erg zwarte mensen gehuld in lompen, de volgeladen ezeltjes, de ossenkarren en de bedelende kinderen; Lesotho deed ons in veel opzichten terug denken aan het noorden van Ethiopië, maar met één groot verschil; vriendelijke en breed glimlachende mensen.