Select another language

China 2014

24 september 2014 - 23 oktober 2014

 

Route: Erenhot (grens met Mongolië) - Yungang grotten - Datong - Beijing - Taiyuan - Pingyao - Yangcheng - Luoyang (Shaolin temple) - Xian - Chengdu - Leshan - Xichang - Luguhu Lake - Lijiang - Shangri-la - Deqin - Weixi - Tacheng - Shangri-la - Baishuitai - Tiger Leaping Gorge - Dali - Kunming - Menglun - Mohan Pass (grens met Laos)  

 

Zicht op China 

Met gezonde spanning staan we op. Nog snel een ontbijtje en dan gaan we samen met Heidi en Robi, met wie we onze laatste bushcamp in Mongolië hebben gedeeld, naar de grens. Op naar China. We voelen ons opgewonden en zijn nieuwsgierig naar de maand die voor ons ligt. Hoe zal het reizen in een groep ons bevallen, hoe zal onze gids zijn en waar zullen we kamperen in het overbevolkte China? De hypermoderne windmolens aan de andere kant van de grens beloven in ieder geval een totaal andere wereld.  

 

De dader betaald 

Verzekeringspapieren, douaneformulieren en grensbonnetjes; geen zin in een herhaling van het Russische grensavontuur hebben we zorgvuldig alles bewaard. Zorgeloos en optimistisch melden we ons dan ook bij de Mongoolse grens waar de agente vriendelijk mijn paspoort aanneemt en verwoed begint te bladeren. De logica ontgaat me, want het visum met inreisstempel is duidelijk zichtbaar. Ze zoekt duidelijk want anders. En dan zonder veel woorden vuil te maken neemt ze mijn paspoort in en moet ik haar volgen naar het kantoor van de immigratie waar het probleem al snel duidelijk wordt. We zijn langer dan toegestaan in het land verbleven. Aha, trots wijs ik haar op de afwijkende termijn op ons visum die ons toestaat 40 dagen te blijven in plaats van 30. Een grote glimlach verschijnt waarna ze mij een Engelse vertaling van de immigratieregels onder de neus drukt en mij wijst op de verplichting tot registratie wanneer je langer dan 30 dagen in het land verblijft. Het probleem wordt langzaam duidelijk en met handen en voeten leg ik haar uit, dat de immigratiedienst in Olgii, waar we de registratie wilden laten doen, ons weer weggestuurd heeft met de mededeling, dat we ons niet meer hoefden te registreren. "To China, No problem?" hebben we destijds nog nadrukkelijk gevraagd, waarop de man "No, no problem!" bevestigde. Duidelijk een verkeerde veronderstelling, want we zijn in overtreding en zo lees ik in een volgend artikel van het regelement, de boete daarvoor bedraagt een geldsom ter grootte van 1 tot 2 keer een minimum maandsalaris. Het kan toch niet waar zijn. Ik leg de vrouw nogmaals uit wat er in Olgii is gebeurt en dat ze haar collega's aldaar moet vragen. Hoewel we elkaars taal niet spreken begrijpt ze me onmiddellijk en belt direct naar Olgii. Ondertussen wordt ook Markus binnengebracht die via een andere paspoortcontrole tegen dezelfde lamp is gelopen. En dan begint het lange wachten. Bijna drie uur staan we ongeduldig voor het loket terwijl de vrouw druk doende is de zaak helder te krijgen en een oplossing te zoeken. Betalen is daar geen onderdeel van zo maken we haar duidelijk, tenslotte hebben wij alles volgens de regels gedaan. Ze gelooft ons en uren later bevestigt ook de collega in Olgii ons verhaal. Een hele opluchting, maar nog niet de oplossing want iemand moet betalen, dat staat vast. Uiteindelijk wordt het de collega in Olgii die ons onterecht weggestuurd heeft en na het ondertekenen van 8 onleesbare documenten per persoon en een schuldbekentenis van bijna 400.000 Tugrik worden onze paspoorten eindelijk voorzien van de ontbrekende stempels en kunnen we opnieuw naar de paspoortcontrole. De vriendelijke agente die hemel en aarde heeft bewogen om de zaak rond te krijgen begeleidt ons en dat is maar goed ook want om de zaak nog gecompliceerder te maken hebben we elkaars paspoorten. Gniffelend stoot ze me aan wanneer haar collega zonder het op te merken Markus paspoort stempelt dat ik hem zojuist heb gegeven. Geen beste beurt voor de man, maar nog geen paar meter verder roept hij ons terug. De gelijkenis met de foto klopt niet volgens de man. Op dat moment komt ook Markus weer binnen met in zijn kielzog een andere agent. Het is een hilarische vergissing waar iedereen gelukkig om kan lachen. Een minuutje later passeren we het laatste hek en zijn we "vrij". Ons vreugdegilletje moet haast hoorbaar geweest zijn voor onze medereizigers die inmiddels al een paar uur op ons staan te wachten voor de Chinese grens. Ook bij hen is de opluchting groot en zo gauw we ze naderen gaan er 4 paar armen enthousiast de lucht in. "China here we come".

China 

Eindelijk compleet starten ook onze medereizigers snel hun motoren, maar zo gauw de stoet in beweging komt worden we tegen gehouden door een Chinese agent, die ons verbiedt verder te rijden. Misschien moeten we wachten op de gids? De reden blijft onduidelijk en wanneer we een uurtje later nog niet naar binnen mogen en van de gids nog geen enkel spoor zien nemen we contact op met het reisbureau. Aan welke touwtjes er achter de schermen vervolgens allemaal wordt getrokken zullen we nooit weten, maar een half uurtje later mogen we eindelijk naar binnen en worden we met een officieel militair saluut welkom geheten. Eindelijk! Eenmaal binnen komen twee vriendelijke mannen ons tegemoet. Mr. Wong, onze gids, blijkt een vriendelijke goedlachse jongeman met de naam Andy die vanaf dat moment alles strak in de hand houdt en ons geruisloos langs de immigratie en een tal van autocontroles loodst. Die avond, wanneer we in afwachting van de douane, onze auto's op de grens moeten achter laten, slaagt hij er zelfs in een schoon en goedkoop hotel voor ons te vinden waar zelfs de honden mee naar binnen mogen. Een ongebruikelijke voorrecht die Andy op een overtuigende wijze weet ritselen. Doodsbang voor de honden, schraapt hij al zijn moed bijeen en geeft de meest rustige van de twee een stevige omheining. "Zie je wel, ze doen echt niets" is de boodschap, waarna de eigenaresse van het hotel schoorvoetend toestemt. Vanaf dat moment is hij onze held. De resterende formaliteiten zijn de volgende dag zo gepiept en zo gauw we onze Chinese kentekenplaten en ons Chinese rijbewijs hebben ontvangen zijn we vrij om te gaan.  

 

Groot verschil  

Het verschil tussen Mongolië en China is enorm en slechts 1x eerder was een overgang tussen twee buurlanden zo groot. Het kleine wat armoedige dorpje met stoffige straten aan de Mongoolse zijde lijkt in geen enkel opzicht op de moderne stad aan de Chinese kant met haar brede asfaltwegen en hoge flatgebouwen vanwaar neonreclames in felle kleuren ons tegemoet knipperen. Nog steeds onderdeel van dezelfde Gobi woestijn zijn het twee verschillende werelden. Was het landschap aan de Mongoolse zijde dor en droog; in China hebben ze de natuur een handje geholpen en zien we overal mooi aangelegde en goed onderhouden groene bermen en kleurrijke bloemperken. Het ziet er prachtig uit, maar wanneer we beseffen hoe schaars water de afgelopen weken was voelt het ook als verkwisting. Het is een vreemde tegenstelling. 

Privacy 

Groter nog dan het verschil in landschap en economische ontwikkeling is de bevolkingsdichtheid. Leefden er in Mongolië, één van de dunst bevolkte landen ter wereld, slechts 2 mensen per vierkante kilometer, in China leven er 70x zo veel. Overal waar we zijn, zijn mensen. Heel veel mensen en dat is niet het enige verschil. In tegenstelling tot Mongolië, waar de mensen meestal heel gereserveerd waren, kennen de Chinezen geen enkele vorm van privacy. Zo gauw we stoppen verzamelt er zich zonder uitzondering een groep mensen rondom de auto's die ongegeneerd foto's maken, door de ramen gluren en soms zelfs ongevraagd in de auto klimmen. Voortdurend en bij alles staan we in het middelpunt van de belangstelling. Hoewel voor ons geen vreemd fenomeen moeten we er toch even weer aan wennen en dat geldt zeker voor onze reisgenoten die voor het eerst in China zijn. En dan is onze eerste nacht ook nog gelijk de vuurdoop. Doordat we ons verrijden bereiken we onze eerste overnachtingsplek pas ver na zonsondergang en blijkt het hotel ook nog eens geen plek te hebben voor vijf grote wagens. Een beetje doelloos rijden we rondjes totdat we worden aangehouden door de politie die, nadat ze ons voor de derde keer voorbij zien komen, wel eens willen weten wat er aan de hand is. Onze gids doet zijn verhaal waarna de agent al snel met een oplossing komt. We mogen parkeren voor de kleine politiepost. In de ogen van de agent een prima oplossing, maar daarover zijn de meningen verdeeld. De politiepost staat op één van de drukste kruispunten in de stad en voor de deur van enkele restaurants. Bij gebrek aan betere alternatieven stemmen we uiteindelijk toch in en parkeren we de auto's op de stoep. Een hele schare toeschouwers is het gevolg. Passerende bussen stoppen zelfs zodat de passagiers kunnen uitstappen om foto's te schieten. Het is een onafgebroken toestroom van mensen en de volgende ochtend wanneer we duf en ongewassen ons hoofd buiten de deur steken kijken we opnieuw in de verbaasde gezichten van zeker zo'n 20 nieuwsgierige omstanders. Sommigen staan er al uren in afwachting van de buitenlanders die vroeg of laat toch buiten moeten komen. "Pretty", zegt een vriendelijke Chinees. Hm, wanneer ik het vuile achterraampje mijn spiegelbeeld zie en mijn vette haren alle kanten zie opspringen heb ik toch een andere mening. 

 

Ronkende vrachtwagens

Waren nog niet zo heel lang geleden de vallende bladeren en koude nachten nog een voorbode van de op handen zijnde winter, inmiddels, na het verlaten van de Gobi, wordt het weer geleidelijk warmer, zitten de bomen weer volop in blad en is de wereld fris groen. Het voelt alsof we een seizoen hebben overgeslagen en van de herfst rechtstreeks in het voorjaar zijn beland. Misschien zelfs wel in de zomer want zo gauw het zonnetje de hardnekkige mist, die het land iedere ochtend in een mysterieuze nevel hult is opgetrokken, wordt het al snel behoorlijk warm. Het is dan ook flink zweten voor Jonas en de andere mannen van onze groep die met vereende krachten de kapotte wiellager van de Landcruiser van Michael en Judy vervangen. De geïmproviseerde werkplaats aan de kant van de straat trekt natuurlijk weer een hoop toeschouwers en het is nog een hele klus om alle rond slingerende gereedschappen en gedemonteerde onderdelen een beetje in het oog te houden. Het zijn zorgen om niets want de Chinezen zijn meer geïnteresseerd in ons dan in onze spullen en vijf spannende uren later, rolt de auto weer als een zonnetje en beginnen we opgelucht aan de lange rit naar Beijing. Het wordt een lange nachtelijke rit die eindigt op een wonderlijke slaapplek wanneer we zo'n 50 kilometer voor de stad stranden in een onmogelijke file van ronkende vrachtwagens. Niet van plan de ander ook maar een centimeter ruimte te geven wordt de weg, het nabij gelegen kruispunt en zelfs de berm geblokkeerd door honderden vrachtwagen. Zwarte rookpluimen en verstikkende uitlaatgassen vervuilen de lucht en het geluid van tientallen zware dieselmotoren is allesoverheersend. De plek is verre van ideaal, maar zonder uitzicht op verbetering hebben we weinig keus en overnachten we op een klein veldje naast het problematische kruispunt. Het is maar goed, dat we inmiddels doodop zijn, en wanneer een groot deel van de wagens voor heel even de motoren af zetten is het net lang genoeg stil om in slaap te vallen. Niet veel later echter, schrikken we abrupt weer wakker wanneer tientallen vrachtwagens gelijker tijd de motoren starten en de stoet als één bewegende massa een paar meter opschuift. De hele nacht houdt het lawaai aan en ook de volgende dag zit het verkeer nog muurvast. Pas wanneer later die ochtend de politie het kruispunt begint te controleren ontstaat er voldoende ruimte om er tussendoor te manoeuvreren en onze weg te vervolgen.

 

Beijing

"There are nine million bicycles in Beijing, that's a fact", zong Katie Melua in haar hit. Of het er echt negen miljoen zijn is de vraag, maar veel zijn het er wel. Fietsen in hot in Beijing, maar toch zijn het er voor ons gevoel minder dan 10 jaar geleden en dat is niet het enige verschil. De Olympische Spelen, het prestigieuze sportspektakel dat in 2008 de stad bezocht, is duidelijk de aanleiding geweest voor een hoop vernieuwing. Onverstoorbaar als voorheen prijkt het grote portret van Mao nog steeds aan de donkerrode muur van de verboden stad vanwaar hij uitkijkt over het plein van de Hemelse Vrede. Hier lijkt weinig verandert, maar zo gauw we de omliggende hutongs in lopen zien we een bijna nieuwe wereld. De oude arbeiderswijkjes zijn flink onder handen genomen en die in het toeristische centrum hebben veel van hun authenticiteit verloren. Strakke grijze bakstenen hebben de verweerde gevelstenen vervangen en op de ramen van de vele restaurantjes en barretjes die er hun intrek in hebben genomen prijkt de klantenlokkende tekst "free Wi-Fi". Het is een wereld die in niets meer lijkt op die in onze herinneringen. Onveranderd daarentegen lijken de mensen die ons nog steeds dagelijks weten te verrassen. Meestal is het hun ongedwongen nieuwsgierigheid en de schaamteloze wijze waarop ze inbreuk maken op onze privacy maar soms zijn er ook andere gebeurtenissen. Wanneer we na een half jaar reizen onze eerste McDonalds tegen komen gaan we overstag en met een dienblad vol heerlijke zoute frietjes zoeken we een plaatsje in het overvolle restaurant. "Daar moeten we gaan zitten", wijst een oude man ons en snel veegt hij de troep van het tafeltje naast hem waarna hij een heel verhaal afsteekt. In het Chinees natuurlijk en dat we daar niets van begrijpen is voor de man duidelijk geen probleem. Het is een hilarische situatie die nog merkwaardiger wordt wanneer Markus even van tafel loopt en de oude man zijn kans schoon ziet voor een spelletje verstoppertje. Enthousiast zwaaiend probeert hij mij deelgenoot te maken van het complot. Een absurd idee waar ik weinig voor voel, maar wanneer de oude, zeker 80-jarige man blijft aandringen geef ik uiteindelijk toch toe en volg ik hem naar een hoekje van het restaurant. Met een kinderlijke opwinding lacht hij me toe in afwachting van Markus die verbaasd om zich heen kijkt wanneer hij merkt dat ik weg ben. De man gniffelt en wanneer we worden gevonden en Markus het spelletje meespeelt en vermanend zijn vinger opsteekt verschijnt op het oude rimpelige gezicht een glimlach van oor tot oor. De gasten in het restaurant lachen hoofdschuddend.  We kunnen het ze niet kwalijk nemen en geen zin in een tweede ronde namen we afscheid en maken we ons snel uit de voeten. 

 

De groepssfeer vertoont haar eerste barsten

China, het land dat zo'n vijfde deel van de wereldbevolking huisvest, is niet het land van comfortabele campings en al evenmin het land van mooie rustige bushcampplekjes in de vrije natuur. Het vinden van een goede slaapplek is dan ook een dagelijkse worsteling en aan het einde van de lange, soms veel te lange vermoeiende reisdagen eindigen we steevast op een openbare parkeerplaats bij een bezienswaardigheid, winkelcentrum of restaurant. Drukke, rumoerige plaatsen waar een WC en douche vaak niet voor handen zijn. Omstandigheden waar onze medereizigers, die nooit eerder in Azië hebben gereisd, niet op hadden gerekend en waar ze zich ook niet zomaar bij willen neerleggen. De irritaties nemen dan ook dagelijks toe en wanneer na ongeveer een week afzien, aan het einde van een lange vermoeiende rit onze "camping" opnieuw een rumoerige modderige parkeerplaats blijkt te zijn, barst de bom. De groep is ontevreden en vindt het hoog tijd om wat eisen op tafel te leggen. Eisen die, gebaseerd op onze eerdere reiservaringen in Azië, niet realistisch zijn maar daar wil de groep niets van horen. Ze willen waar voor het vele geld dat ze hebben betaald en Andy, die het gezeur allemaal over zich heen krijgt, moet het maar gaan regelen is de opdracht. Diplomatiek als hij is, laat Andy het gelaten over zich heen komen, maar het doet hem meer dan hij laat blijken en wanneer we hem de volgende dag met zijn ziel onder de arm in de stad zien lopen en hem uitnodigen komt het verhaal er beetje bij beetje uit. "Ik voelde me raar in mijn hoofd toen jullie me net riepen, maar nu gaat het wel weer", zegt hij wanneer we na een paar gezellige uurtjes iedere onze kant op gaan. Tja, Azië is Azië en Andy kan zijn land ook niet veranderen. Zoals een bekende uitspraak zegt: "Een land is ingericht voor het comfort van zijn inwoners en niet voor dat van haar bezoekers". Een feit, dat onze groep helaas nog niet wil inzien. En dan verrast Andy ons met een inkijkje in onze "beschaafde" westerse cultuur. "Als er iets gebeurt kijken jullie Europeanen niet meer naar het grote plaatje maar richten jullie je op dat ene kleine "dingetje" dat niet goed gaat en dat is dan vervolgens het enige waar nog over gesproken wordt". Een wijze uitspraak van een verstandige 25-jarige jongeman die ons vervolgens uitlegt, hoe men in China met dergelijke situaties omgaat.   

 

Achtervolgd door paperazzi 

De Yungang grotten, die een indrukwekkende verzameling Boeddhabeelden huisvesten, de Hangende Tempel, de Chinese Muur en een aantal hoogtepunten in Beijing; in hoog tempo reizen we van bezienswaardigheid naar bezienswaardigheid. Het is een druk schema die, de tweede week van onze reis nog eens extra onder druk komt te staan wanneer de Chinezen er in hun nationale vakantieweek massaal op uittrekken. Als extraatje van de overheid zijn de snelwegen een week lang tolvrij met als gevolg veel verkeer op de weg, drukte bij tankstations en wegrestaurants, overvolle toiletten waar we alleen door ongegeneerd voordringen nog kunnen plassen binnen de afgesproken 20 minuten pauze en grote mensenmassa's bij de beroemde bezienswaardigheden. In de oude stad van Pingyao kunnen we bijna letterlijk over de hoofden lopen en bij de koninklijke verblijven in Yangcheng, een prachtig complex in oude Chinese bouwstijl met besloten binnenpleinen en mooi aangelegde tuinen lijkt het wel Koninginnedag. Nadat de beheerder ons een ereplaats belooft en ons hoogst persoonlijk naar "de beste parkeerplaatsen direct naast de ingang" brengt is het hek van de dam en zijn we in een oogwenk omringd door honderden toeschouwers. Alsof we de koninklijke familie zelf zijn. Terwijl de lokale fotograaf zijn kans schoon ziet en een uitgebreide reportage schiet staan de omstanders er als ware paparazzi omheen. Tot 's avonds laat horen we het onafgebroken geklik van fotocamera's en staan we uren te poseren met een eindeloze stroom mensen. Ouders willen graag foto's van ons met hun kinderen, mannen graag met hun hele gezin en de jonge meiden, die voor gids studeren, staan in de rij om voor het eerst met "echte buitenlanders" te worden gefotografeerd. Het zijn wonderlijke taferelen veroorzaakt door het verbijsterende feit, dat veel Chinezen nog nooit eerder buitenlanders hebben gezien. Wat? We kunnen onze oren niet geloven wanneer Andy het ons later die avond uitlegt. Zoiets verwacht je bij van de wereld afgesneden volken in Afrika of Azië, maar toch niet in China?

 

Shaolin Kung Fu 

Tijdens ons bezoek aan de beroemde Kung Fu tempel ontdekken we al snel, dat de vechtsport waar de Chinese Amerikaan Bruce Lee wereldberoemd mee is geworden, meer is dan krachtige schoppen en acrobatische sprongen. De aloude martial arts vorm, die eeuwen gelden werd ontwikkeld door de monniken van de Shaolin tempel en die ook vandaag de dag nog met veel inzet en toewijding wordt beoefend, is een combinatie van kracht, snelheid en concentratie. De tempel dient nog steeds als opleidingscentrum en kleine jochies en jonge mannen komen maanden tot soms jaren intern wonen om de fijne kneepjes van de vechtsport meester te worden. Sommigen studeren wel een jaar lang op één en dezelfde beweging totdat ze hem perfect beheersen. Het is een intensieve veeleisende opleiding die het uiterste vraagt van haar studenten, maar niet zonder succes. Op het ritme van grote Chinese drums en opzwepende muziek geven de beste studenten een indrukwekkende demonstratie waarbij zelfs Bruce Lee zou verbleken. De energie, de snelheid en de precisie van de bewegingen zijn gracieus als een mooie dans maar dodelijk tegelijkertijd. Het is een strak trainingsschema en een ijzeren discipline die de ingrediënten zijn voor succes en waar we de volgende dag vanaf onze ongebruikelijke slaapplek op de parkeerplaats al vroeg getuige van zijn. Te oordelen aan het vage licht, dat door het muskietengaas naar binnen komt is het nog ver voor zessen wanneer we wakker worden van dribbelende voetstappen. Het is een doordringend geluid dat in rap tempo dichterbij komt. Wanneer we naar buiten kijken zien we honderden studenten twee aan twee en allemaal gehuld in dezelfde kleding de parkeerplaats op rennen voor een stevige training. Terwijl wij ons nog een keertje omdraaien zijn de studenten al weer begonnen aan hun dagelijkse programma van training, studie van het boeddhisme en gemeenschapswerk. Een programma dat iedere dag om 5 uur 's ochtends begint en pas om 11 uur 's avonds ten einde is en dat maanden tot soms wel jaren achter elkaar.
 

De laatste halte op de Zijde Route 

In de oudheid, ver voordat er vlakbij een immens leger van duizenden terra cotta beelden werd gevonden was Xian al een belangrijke trekpleister en werd het bezocht door kooplui uit Oost en West. Als begin- of eindpunt van de legendarische Zijde Route was het eeuwenlang de plek waar mensen zich gereed maakten voor het grote avontuur of op adem kwamen na een lange vermoeiende handelsreis en zo voelt het ook voor ons. Van Turkije tot Kirgizië; maandenlang hebben we de oude handelsroute gevolgd en vele historische plaatsen bezocht. En dan nu, op dezelfde plaats te zijn als waar eens ook de grote handelsreizigers hun eindbestemming vonden, voelt als een overwinning. Het is een hoofdstuk, dat wordt afgesloten en waar kan dat beter dan in de Moslim wijk in het oude centrum. Omdat we de beroemde beelden jarengeleden al eens hebben bezocht gaan we de groep vooruit en struinen we een paar uurtjes rond in de oude Moslim wijk, dat ook vandaag de dag nog steeds een ontmoeting is tussen oost en west. In de talloze restaurantjes en eetkraampjes zien we veel Chinees uitziende vrouwen met hijab die een keur aan lekkernijen uit zowel het Oriënt als uit Azië verkopen. Noten, gedroogd fruit, kebabs van vlees en vis, gefrituurde zoete deeg balletjes, kleurrijke gelatine puddinkjes, verse granaatappelsap en de echte Chinese noedels. Het is een kleurrijke en bonte verzameling van mensen en etenswaar waar eigenlijk maar één ding ontbreekt: varkensvlees! 

 

Weggestuurd  
Na een aantal wanhopige pogingen vinden we in Chengdu, op een verlaten parkeerterreintje recht tegenover de ingang van het Panda Centrum onze eerste bushcamp. Het rommelig veldje ligt bezaaid met stenen en afval, maar het is verlaten, omgeven door groen en ver genoeg van de drukke weg. Voor het eerst in weken is iedereen tevreden en dat moet gevierd. Terwijl Andy nog in onderhandeling is komen de biertjes tevoorschijn en wordt alvast hout gesprokkeld voor een gezellig kampvuur. Alleen al het aanblik maakt de beheerder van het terrein al nerveus en het komt de onderhandelingen zeker niet ten goede, maar Andy boekt toch succes. Hoewel het eigenlijk streng verboden is, mogen we er toch kamperen en nog gratis ook. De man is bereid tegen alle regels in een oogje dicht te knijpen, maar slechts onder één voorwaarde: geen kampvuur! Het terrein hoort officieel nog bij het reservaat en open vuur is er streng verboden drukt hij ons nog op het hart, waarna hij vertrekt. Het is in onze ogen een glasheldere boodschap, maar daar denken onze groepsleden duidelijk anders over. Terwijl de groep de bushcamp viert vertrekken wij samen met Andy naar de stad om het oude centrum te bezoeken. Andy begint zich steeds meer op zijn gemak te voelen en met z'n drieën struinen we snackend door de romantisch verlichte straatjes en laten we ons verwennen tijdens een traditionele theeceremonie. Het is een leuke avond totdat Andy halverwege de theeceremonie een verontrustend telefoontje krijgt. Het is één van de beheerders van het parkeerterrein en de vrouw is woedend. Tegen alle waarschuwingen is er namelijk toch een kampvuurtje gemaakt en nu is de politie onderweg. Terwijl onze gastvrouw vriendelijk door schenkt dringt bij ons langzaam de ernst van de situatie door. De Chinese autoriteiten zijn tot nu toe erg tolerant geweest, maar als het puntje bij het paaltje komt is en blijft het een communistisch land waar gezaghebbers nog steeds aan het langste eind trekken. Ongerust haasten we met ons met de taxi terug naar de "camping" terwijl Andy het ene telefoontje na het andere pleegt. Een uur lang beweegt hij hemel en aarde en belt hij met de beheerder, de politieagenten ter plaatse en de verantwoordelijke politiebazen, maar de situatie is behoorlijk uitzichtloos. Te bang om te snel toe te geven en zijn eigen ruiten in te gooien probeert Andy vanaf een bankje voor het Panda Centrum de onderhandelingen nog wat te rekken, maar zonder succes. Terwijl wij in de duisternis het aantal blauwe zwaailampen aan de overkant van de straat gestaag zien groeien lopen de onderhandelingen uit op niets en rest ons nog maar één ding; inpakken en wegwezen. Terwijl we teleurgesteld terug lopen treffen we de groep, die omringd door wachtende agenten nog steeds gezellig in een kring zit te borrelen alsof er niets aan de hand is. Het is de laatste druppel en terwijl Markus de zaak nog was sust barst bij mij de bom. Hoe moeilijk kan het zijn om gewoon respect te tonen en te doen wat je gevraagd wordt? Het wordt onze derde achtereenvolgende nacht die door gezeur en de egoïstische houding van onze medereizigers in het water valt en inmiddels zijn we het behoorlijk beu. De politie die uiteindelijk over zijn hart strijkt en ons niet aan ons lot over laat brengt ons naar een opstelterrein voor bussen; een grote bewaakte parkeerplaats waar zeker 50 stadsbussen geparkeerd staan in afwachting van hun nieuwe werkdag, die rond zonsopkomst begint. Voor dag en dauw worden we dan ook wakker van het geronk van de eerste bussen die het terrein verlaten. Buiten is het nog donker en een kwartier lang liggen we wakker van de zware motorgeluiden totdat we de knoop doorhakken. Het gaat nog uren duren voordat de hele vloot is vertrokken en zolang willen we niet wachten. Snel pakken we de auto in en gehuld in pyjama verhuizen we terug naar het Panda Centrum waar we in tegenstelling tot onze reisgenoten nog genieten van een paar uren nachtrust. 

Knuffelberen van China  
Nog een beetje suf van de zoveelste gebroken nacht bezoeken we de volgende dag het beroemde Panda Fok- en Onderzoekscentrum. Het is een mooi opgezet park te midden van een weelderig groene omgeving. In verschillende verblijven die hun natuurlijke leefomgeving zoveel mogelijk benaderen, vinden we grote volwassen panda's die rustig onderuitgezakt aan hun bamboe knabbelen, jonkies die baldadig achter elkaar aan stuiven en hulpeloze baby's die liefdevol verzorgd en vertroeteld worden. Het zijn vertederende beesten waar we uren naar kunnen kijken en die met recht symbool staan voor alle met uitsterven bedreigde dieren op onze wereld. Van de Reuzenpanda leven er in het wild naar schatting nog maar zo'n 1000 dieren verdeeld over een 3-tal Chinese provincies. Het zijn treurige cijfers die het fok- en onderzoekcentrum helaas noodzakelijk maken om het voortbestaan van China's grootste schat te waarborgen. Op de film die we bekijken zien we dat het centrum ten opzichte van ons eerste bezoek 10 jaar geleden heel wat vooruitgang heeft geboekt en de succescijfers van het fokprogramma en de overlevingskansen van de baby's aanzienlijk zijn gestegen. Het zijn mooie ontwikkelingen die het feit, dat de dieren in het centrum er hun vrijheid voor moeten opgegeven een stukje acceptabeler maakt. 

Taalbarrière  

Zo gewend aan het gezelschap van Andy is het even omschakelen wanneer we op een avond in ons eentje op zoek gaan naar een restaurantje. In het klein dorpje proberen we het ene na het andere zaakje, maar iedere keer wanneer we ons briefje met in het Chinees opgeschreven het verzoek om een vegetarische maaltijd overhandigen stuitten we op onbegrijpende blikken. Vegetarisme is niet de eetgewoonte van de doorsnee Chinees en de taalbarrière maakt onze zoektocht er bovendien niet gemakkelijker op. Hoewel we van het Chinees geen woord verstaan zijn we heel goed geworden in het "lezen van gezichten" en hebben we, hoewel de mensen altijd zullen doen alsof ze je begrijpen, al snel door of dat ook werkelijk het geval is. Wanneer we dan ook een vragende blik ontmoeten en vervolgens ondanks ons verzoek toch nog een menukaart in het Chinees onder de neus geduwd krijgen is de conclusie snel getrokken en gaan we verder naar het volgende restaurant. Een stuk of vijf struinen we op deze wijze af totdat een begripvolle jongeman ons meeneemt naar de keuken waar we zelf onze ingrediënten mogen uitzoeken. Een voltreffer. We kiezen wat we lekker vinden waarna de kok er in zijn open straatkeuken flink op los wokt. Het is een goede keuze en de maaltijd zo lekker, dat we een tweede portie bestellen om mee te nemen als lunch voor morgen want dan staat opnieuw een lange reisdag gepland.

Beslist geen vakantie  

Hebben we ons tot nu toe voornamelijk verplaatst over goed aangelegde en dure tolwegen, vanaf vandaag verlaten we de stedelijke gebieden en dus ook de snelweg en trekken we de bergen in. Smalle kronkelweggetjes leiden door een groen heuvellandschap met mooie uitzichten, door smalle kloven en langs kleine bergdorpjes en lokale marktjes waar vooral de oude generatie nog gekleed gaat in prachtige klederdrachten. Het zijn mooie maar dankzij de slechte staat van de wegen en de lage gemiddelde snelheid van de groep ook erg lange reisdagen. Hoe hebben we ons vergist toen we dachten dat onze "georganiseerde" reis door China een vakantie binnen onze vakantie zou zijn. Het is iedere dag opnieuw weer afzien en steeds meer kijken we uit naar het einde waarna we eindelijk weer onze eigen gang kunnen gaan. Des te meer genieten we dan ook van ons korte uitstapje naar het Tibetaanse Plateau, dat we samen met Judy en Michael ondernemen. 

Opgesplitst  

Wanneer, moe en ontevreden over de lange reisdagen een groot deel van de groep ervoor kiest om de route in te korten en rechtstreeks naar de Tiger Leaping Gorge te gaan, rijden we met slechts 2 auto's verder. Om de inmiddels opgelopen achterstand wat in te halen laten we onze extra dag in Lijiang schieten en vertrekken we net na de middag richting Shangri-la. Het is vanaf de eerste minuut een verademing en voor het eerst sinds we in China zijn hebben we tijd voor fotostops en kleine uitstapjes. Het voelt alsof er een last van onze schouders is gevallen en allemaal genieten we met volle teugen van de prachtige omgeving. De weg, die vele malen beter is dan verwacht, voert ons hoger en hoger totdat we een klein dorpje bereiken met de aanduiding "eerste Tibetaans dorp". Van Andy leren we, dat ver voordat China het kleine landje in lijfde en Tibet nog zelfstandig was, hier ooit de grens lag en zelfs vandaag de dag loopt er nog een onzichtbare scheidslijn, want ineens ziet de wereld er anders uit. Kleine huisjes maken plaats voor enorme villa's waarvan de voorkant een indrukwekkende gevel heeft met grote houten palen, mooi houtsnijwerk en kleurrijke beschilderingen. En het zijn niet alleen de huizen die er anders uitzien. Ook het schrift is anders en de mensen ogen minder "Chinees". Ze zijn bovendien een stuk terughoudender en zwermen niet meer de hele dag om ons heen. 

 

De weg naar Tibet  
Vanaf Shangri-la rijden we steeds verder richting de Tibetaanse grens en verandert het landschap opnieuw. Na vele kronkelige kilometers bergopwaarts belanden we in een wereld van hoge bergen onder een diep blauwe hemel. Het is een wereld zonder drukte en zonder smog. Een wereld waar de elementen van de natuur weer het levensritme van haar inwoners bepaalt. Waar dorpjes weer echt kleine dorpjes zijn en koelen en jaks weer op de velden grazen. We bevinden ons inmiddels op het Tibetaanse Plateau en niet ver meer van de Tibetaanse grens. Het landschap, de huizen en de kloosters. Alles oogt Tibetaans en het grote Songtem klooster in Shangri-la lijkt volgens Andy als twee druppels water op het bekende klooster in Lhasa. De grootte van het complex, de prachtig versierde gebouwen en de grote verzameling glimmende Boeddhabeelden zijn indrukwekkend maar niet ons hoogtepunt. Het mooiste klooster van onze reis is het Dongzhulin klooster waar we onderweg over het plateau toevallig langskomen. Het is een onbeduidende maar authentieke plek die niet bezocht wordt door het grote publiek en waar monniken nog leven, bidden en studeren zoals ze al decennialang doen. in de grote meditatiezaal zien staan nog her der lunchpakketjes van de verschillende monniken die waarschijnlijk een korte pauze hebben. Op het plein zien we monniken in alle leeftijden, maar er is eentje die onze bijzondere aandacht trekt. Het is één van de jongsten van het stel die de tijd doodt door te spelen met een nep wapen. Een merkwaardig beeld zo in het klooster en dan is het blijkbaar weer tijd voor meditatie. Vanaf de dakrand wordt op een speciale hoorn geblazen waarna een grote groep monniken in donkerrode capes en met grote gele hoeden zich langzaam naar de grote meditatiehal begeeft. Vanaf het klooster vervolgen we onze weg door het hoge en steeds kaler wordende berglandschap totdat we pruttelend en achtervolgd door een walm van witte rook het hoogste punt. Kleurrijke slingers met wapperende gebedsvlaggetjes verwelkomen ons op de 4361 meter hoge pas vanwaar we een fenomenaal uitzicht hebben op de omgeving en de besneeuwde bergen rondom ons. Het is een geweldige rit met uitzichten die minsterns zo adembenemend zijn als de grote hoogte. 

Het begin van de Mekong  
Vanaf de pas gaat het in een rap tempo bergafwaarts en rijden we via een andere vallei terug naar Shangri-la. Opnieuw is het weer een mooie rit die ons deze keer door de prachtige Mekong Vallei voert. Het is hier op het Tibetaanse Plateau dat één van 's werelds langste rivieren haar oorsprong vindt waarna het zich via China, Myanmar, Laos, Cambodja en Thailand een weg baant naar Vietnam waar het uiteindelijk uitmondt in de Zuid-Chinese Zee. Duizenden kilometers lang zullen we de komende weken het stroomgebied van deze machtige rivier volgen en mede daarom is het extra speciaal nu dicht bij de oorsprong te zijn en de rivier haar eerste kabbelende kilometers te zien maken. Hoe het kleine modderige stroompje zich kabbelend een weg baant door een smalle kloof met hoge steile wanden vanwaar watervallen zich vanaf grote hoogte naar beneden storten. Naarmate we lager komen en de vallei breder wordt, wordt ook de rivier breder en wordt het de bruine levensader van de inwoners van de vallei. Vanaf één van onze bushcamps in een klein dorpje langs de rivier hebben we een prachtig uitzicht op de Mekong en het leven daar omheen. De volgende dag bereiken we opnieuw Shangri-la en zit ons rondje over het Tibetaanse Plateau er al weer op. 

Herenigd met de groep  

Na vier mooie avontuurlijke dagen bereiken we de noordkant van de Tiger Leaper Gorge en zijn we weer herenigd met de rest van de groep die daar op een rustig veldje voor een paar dagen waren neergestreken. Het is alsof iedereen weer een beetje op adem is gekomen en de komende dagen lijkt de harmonie wat teruggekeerd. De parkeerplaatsovernachtingen, de pitstoppen bij de service stations en het gebrek aan douches en wc's; met het einde in zicht lijkt het alsof iedereen zich bij de situatie heeft neergelegd en krijgt Andy eindelijk de ruimte om weer gewoon zijn werk te doen. 

Tropische zuiden  
Via Dali en Kunming trekken we geleidelijk richting de grens met Laos en wordt de omgeving tropischer en de dorpjes kleiner. De omgeving is overdadig groen en al gauw zijn we omringd door palmbomen, weelderig bloeiende struiken en uitgestrekte plantages. Rondom het beroemde Pu'er zijn het de keurig gesnoeide theeplantages die al snel worden opgevolgd door enorme bananenplantages. Ook aan de temperatuur is goed merkbaar dat we langzaam naar de tropen gaan en dat is maar goed ook want volgens het weerbericht wordt het in Beijing niet warmer meer dan 10 graden het vriest het al flink in Ulaanbaatar. We zijn blij, dat we teruggaan naar warmere oorden al heeft het tropische klimaat ook een keerzijde want met de temperatuur stijgt ook de luchtvochtigheid. Het is dan ook weer flink zweten geblazen en iedere dag een schoon T-shirt is geen overbodige luxe meer. 

 

Verstekeling aan boord  

"Hé, hoorde je die kat?". De eerste keer dat we het geluid horen staan we te wachten in een file vlakbij Kunming. Het geluid is duidelijk hoorbaar en we vermoeden een jong katje ergens in de berm. We schenken er verder geen aandacht aan totdat we het een dag later opnieuw horen en de daaropvolgende avond weer. Het is op het moment dat Andy weer eens met een paar bewakers staat te onderhandelen om te voorkomen dat we van de parkeerplaats worden weggestuurd wanneer we het geluid opnieuw horen. Het is luid en duidelijk en het klinkt alsof het uit de auto komt? Dat kan toch niet? Het lijkt onmogelijk, maar wanneer we hebben uitgesloten, dat er in de omgeving echt geen katje rondloopt, openen we toch maar de motorkap en gaan we op speurtocht. Het is een mooie timing want het geeft Andy wat extra tijd om de bewakers van het olifantenpark te overtuigen dat we echt geen risico lopen, maar de mannen willen er niets van weten. Volgens hen komen er 's nachts regelmatig wilde olifanten op de parkeerplaats en is het voor ons veel te gevaarlijk om daar te overnachten. Alsof we dat moeten geloven. Eerder die middag had een werkneemster van het park ons nog uitgelegd, dat we alleen de getrainde olifanten zouden kunnen bekijken tijdens een circusachtige show, maar dat we de echte wilde olifanten zeker niet zouden zien en nu vertellen de mannen ons dat ze over een paar uurtjes de parkeerplaats zullen op stormen? Om hun verhaal wat kracht bij te zetten schijnen enkele collega's regelmatig met hun zaklampen in de stuiken voor het geval ze al in aantocht zijn. Ja, ja, dat ze ons er niet willen laten kamperen is wel duidelijk, maar laten ze dat dan gewoon zeggen. Het is zoals Andy zal zeggen de Aziatische manier van omgaan met een probleem. Waar een West-Europeaan als een kruisraket direct de kern van het probleem aanvalt loopt een Chinees er met een grote boog omheen. Het is een wezenlijk verschil tussen de Westerse en de Chinese cultuur en zorgt ook vanavond weer voor een hoop gedoe met als eindresultaat dat we toch weer moeten verhuizen. Inmiddels is het al helemaal donker en hebben de meeste al een paar biertjes achter de knopen. Ver rijden doen we daarom maar niet meer en slechts een paar kilometer verderop hebben we onze laatste parkeerplaatsovernachting en dan is het geluid er opnieuw. "Miauw, miauw". Een paar keer achter elkaar laat het katje van zich horen. Overtuigd nu van het feit, dat het beestje zich echt ergens in de auto heeft verstopt openen we opnieuw de motorkap gaan we weer op zoek. Het wordt een zenuwslopende speurtocht door alle hoekjes, gaatjes en holle ruimtes die we maar kunnen vinden en dan na bijna twee uur zoeken zien we in het licht van de zaklamp opeens twee grote bange ogen en een paar angstig trillende snorharen. Dus toch! Het is een klein wit poesje dat zich heeft verstopt in de holle ruimte tussen de accu en de wielkast. Hoe ze daar is beland is een groot raadsel want de ruimte is zo klein, dat we er met onze handen nauwelijks in kunnen komen. Maar hoe krijgen we haar er dan weer uit? Inmiddels is de hele groep van de partij en is iedereen begaan met het lot van de kleine verstekeling. Om noch de kat noch de auto te beschadigen sleutelen we eerst de accu er maar eens uit en leggen we wat vlees in de motorruimte. Het katje is zeker twee dagen meegereisd en het is onvoorstelbaar hoeveel hitte en schokken ze te verduren moet hebben gehad. Het is een wonder dat ze nog leeft en hopelijk heeft ze zoveel honger, dat ze er uit zichzelf uit klimt. Het is het proberen in ieder geval waard en dat blijkt een goede zet want net wanneer ons geduld op is en we behoedzaam naar de auto sluipen om even in het gat te spieken zien we een witte staart onder de auto verdwijnen. Ze is er uit! De opluchting is groot en het doet de hele groep goed. Volgens Ellen en Jonas die haar het beste hebben kunnen zien, was ze fit en zag ze er nog erg goed uit. Het is goed nieuws hoewel we stiekem hadden gehoopt, dat we haar hadden moeten vangen, want dan hadden we haar misschien kunnen houden, maar het is goed zo. Hopelijk vindt ze ergens een goed huis en wordt ze een grote gezonde poes. 

 

De laatste dagen   

Wanneer we twee dagen voor de grens onze laatste Chinese tolpoort passeren komt het einde echt in zicht. De grote drukte en supersonische autosnelwegen liggen nu definitief achter ons en de laatste kilometers slingeren we over een rustige provinciale weg langs dicht begroeide bergenwanden. Dit is een duidelijk een ander China. In plaats van grote steden zien we nog slechts kleine dorpjes met huizen in Laotiaanse stijl te midden van een oneindige jungle die op het eerste oog ongerepter lijkt dan hij in werkelijk is, want op veel berghellingen heeft het oude overwoekerde bos plaats gemaakt voor immens grote en keurig aangeplante rubberplantages. Het is een vruchtbaar gebied en tijdens onze laatste stop is dat goed merkbaar. De fruitmarkt langs de weg is een voorproefje voor de komende maanden met een rijkdom aan producten die we tot op heden nog niet eerder hebben gezien. Appels en citrusvruchten zo groot als handballen, rijpe zoete mango's, papaja's, ananassen en nog veel meer. We kijken uit naar een volgend hoofdstuk met hernieuwde vrijheid en ander eten. 

Als één van de groep 

De volgende ochtend, na een heerlijke rustige nacht in een comfortabele hotelkamer met airco en douche rijden we gezamenlijk naar de grens waar we onder begeleiding van Andy de uitreisformaliteiten afronden. Het is een makkie vergeleken met de inreis en binnen een half uurtje is alles geregeld. Andy die zijn moeilijkste groep tot nu toe ziet vertrekken heeft er ondanks alle problemen toch moeite mee om afscheid te nemen. Voor Andy ging het nooit om het geld of een mooie carrière en was zijn werk meer dan alleen een baan. Tijdens de laatste avond vertelt hij ons, dat hij gewoon graag reist en veel van zijn land wil zien. Tijdens zijn opdrachten reist hij daarom graag mee als één van de groep. Samen met zijn gasten genieten van het avontuur en de mooie bezienswaardigheden, dat is zijn doel. Het is een rol waar hij deze keer weinig ruimte voor heeft gekregen en zijn ontboezeming stemt ons treurig wetende, dat hij, ondanks zijn goede bedoelingen en zijn onvermoeibare optimisme door het merendeel van de groep slechts "gebruikt" is als navigator en reisleider. Iemand die de snelste weg moest wijzen, kortingen moest bedingen, voor een goede slaapplek moest zorgen en bij aankomst een douche of WC moest regelen en de leuke dingen ..... daar gingen ze liever alleen op af. Het is niet onze manier van reizen geweest en we zijn blij met de leuke uitstapjes die we met z'n drieën hebben gemaakt. Over en weer hebben we veel geleerd van elkaars cultuur, hebben wij net zoveel heerlijke Chinese gerechten geproefd als Andy westerse maaltijden tijdens de keren, dat hij met ons mee at en bovenal hebben we gewoon heel veel gelachen.

 

Ondanks alles zullen het de warme herinneringen zijn die uiteindelijk de boventoon zullen voeren van een lange bijzondere en vermoeiende maand. Nog een laatste omhelzing en dan is het afscheid definitief. Het is grappig hoe we allemaal verlangen naar iets, dat we al lange tijd niet meer hebben gehad. Terwijl wij inmiddels bijna over onze nek gaan van het zoete Chinese brood en hartstochtelijk verlangen naar "normaal" zout brood kijkt Andy reikhalzend uit naar het moment dat hij weer terug is in Beijing waar hij zijn oude vertrouwde noedels kan bestellen. "Oost west, thuis best", is een aloude waarheid die nog steeds op gaat. 

 

 

Wist je dat .....  

- de Chinese Muur bestemd was om de barbaren uit Mongolië buiten te houden. 

- de openbare toiletten vaak een paar gaten op een rijtje zijn zonder tussenschotten of deuren. Je zit er gezellig met een paar Chinezen op een rijtje. 

- echt alle Chinezen met stokjes eten.

- de tol op de Chinese autowegen erg duur is.

- een inwoner van Beijing gemiddeld 3,5 vierkante meter leefruimte tot zijn of haar beschikking heeft en dat net zoveel is als wij in onze auto. 

- de grote moderne supermarkten een onvoorstelbaar groot assortiment kruiden, groenten, fruit, noten en andere verse produkten verkopen. 

- je in China bijna alleen maar heel vies zacht zoet brood kunt kopen.

- ze in China inderdaad nog steeds hond eten.

- dat in China electrische snorfietsen helemaal "in" zijn.

- voedsel vaak een betekenis heeft en lange noedels bijvoorbeeld staat voor een lang leven.

- China qua landoppervlak ongeveer net zo groot is als heel Europa.

- China de 1-kind politiek inmiddels iets versoepeld heeft, maar dat de oude regel heeft geleid tot een heleboel "illegale kinderen". Om een boete van zo'n 10.000 USD per extra kind te ontduiken werden de "extra" kinderen vaak niet geregistreerd en hebben ze geen ID met alle gevolgend van dien want zonder ID hebben ze geen recht op zorg, onderwijs etc.