Select another language

Cambodja 2014

5 november 2014 - 16 november 2014

 

Route: TKP (grens met Laos)- Kratie - Phnom Penh - Battambang - Siem Reap - O'Smach (grens met Thailand)   

 

De grens 

In de verte zien we een mooie poort met een paar moderne gebouwen die de grens markeren, maar merkwaardig genoeg, zijn ze zo goed als verlaten en spelen alle formaliteiten zich af in een paar eenvoudige hokjes bij de eerste slagboom. Het is een verrassende organisatie die op een merkwaardige manier de eenvoud van de grens weerspiegelt. In Cambodja doen ze niet moeilijk. Er zijn geen ingewikkelde procedures, geen strenge agenten die elkaars werk controleren en er is al helemaal geen autocontrole. Het gaat er gemoedelijk aan toe en de grens is één van de meest relaxte overgangen ooit. We maken een klein rondje langs de douane, die zonder de auto te hebben gezien, ons Carnet stempelt, langs de mannen van een visumbureautje die ons zonder dat we er om vragen, enthousiast voorzien van toeristische informatie terwijl we de formulieren invullen en langs de immigratie die ons zonder verdere vragen in stempelt. Als dit een voorbode is voor de rest van het land. 

 

Weinig verschil 

Nadat we nog even vriendelijk worden weggewuifd bij de grens rijden we rustig het land binnen. Het straatbeeld dat we zien lijkt in veel opzichten op dat van Laos. Het landschap is vlakker, de mensen donkerder van huidskleur en de paalwoningen zo mogelijk nog eenvoudiger, maar net als in Laos dragen ook hier veel mensen een mondkapje, zijn brommers en scooters een favoriet vervoermiddel en zien we bij veel huizen een "geestenhuisjes". Waren de kleine offerplaatsen in Laos vaak kleurrijke en rijk gedecoreerde zuilen, aan de andere kant van de grens zijn het vaak niet meer dan eenvoudige vogelhuis-achtige houten huisjes op palen. En net als in Laos hebben ook in Cambodja veel oerbossen inmiddels plaatsgemaakt voor grasland en plantages. Tussen de jong aangeplante velden zien we her en der nog een grote "jungle-boom" met een hoge kale stam en een weelderige groene kruin, die ooit het bladerdak van een groot bos vormde. De bomen die er eens stonden liggen nu langs de weg en worden verkocht als houtskool of in de vorm van mooie hardhouten balken.

 

 

 

Warzone

En dan, na ongeveer 30 veelbelovende kilometers houdt het mooie asfalt ineens op en verandert de weg in een slingerend spoor langs omhooggestuwd asfalt, grote gaten en diepe putten van opgedroogde modder. Het is een grote teleurstelling. Afgaand op de informatie uit andere reisverhalen hadden we beter verwacht, maar het mijnenveld dat nu voor ons ligt verdient beslist een plaatsje in de top 10 van slechtste wegen. Op sommige plaatsen is de weg zelfs zo slecht, dat ze hem er voor de veiligheid maar helemaal uitgehaald hebben. Een ruige gravel weg van rode aarde is het resultaat en de stofwolken die onze tegenliggers doen opwaaien zijn verblindend. Op de gok rijden we keer op keer door de wolken van rode stof totdat langzaam de contouren van de weg en de omgeving weer zichtbaar worden. Het is een moeizame rit en wanneer we aan het einde van de dag onze bestemming bereiken zit, alles onder een dikke laag rood-bruine stof.

 

Irrawaddy dolfijnen  

Moe en gebruind van het stof bereiken zo'n uur voor zonsondergang een klein dorpje aan de Mekong. Het is net op tijd voor een bijzondere boottocht, want hier voor de kust, in de stroomversnellingen van de machtige Mekong leeft een grote familie Irrawaddy dolfijnen. Kleine blauw-grijze zoetwaterdolfijnen, die in tegenstelling tot wat hun naam doet vermoeden eigenlijk een walvissoort zijn. Het is een gedrongen maar koddig beestje, dat slechts voorkomt in een paar rivieren en meren in het drukbevolkte Zuidoost Azië. Geen enkele walvissoort leeft zo dicht bij de mensen en dat is niet zonder gevolgen. Door destructieve vormen van visserij, het verdwijnen van hun voedselbronnen en een hoog sterftecijfer onder de jongen doordat het water vervuild is met kwik en andere zware metalen lopen de toch al kleine aantallen in hoog tempo verder achteruit en is het heel goed mogelijk dat wij het uitsterven van deze dieren in ons leven nog zullen meemaken. Het is een trieste realiteit die het boottochtje extra bijzonder maakt. In het licht van de zakkende zon stuurt onze schipper de kleine houten boot in hoog tempo naar de draaikolken in het midden van de rivier en dan ineens zien we er eentje en niet veel later nog eentje. Een kleine blauwe-grijze vin en een gladde rug komen heel even boven het wateroppervlak uit om daarna weer snel onder te duiken. Het is een mooi gezicht en enthousiast turen we over het wateroppervlak op zoek naar de volgende rugvin. Het is net een spannend spel want de kleine wendbare dolfijnen zijn snel en duiken iedere keer weer daar op waar we ze niet verwachten. Meer dan rugvinnen zien we dan ook niet, maar dat mag de pret niet drukken. Het is een mooie tocht en terug aan wal zien we nog net zo zon achter de horizon verdwijnen. Het WNF is inmiddels nauw betrokken en hopelijk lukt het ze om samen met de bevolking de kleine groep van nog maar 85 dolfijnen die hier wonen te beschermen en te behouden.

Pinnenbedrag te hoog? 

De dolfijnen achter latend rijden we in het donker door naar Kratie. Een mooie route langs de oever van de Mekong die ons een bijzonder inkijkje biedt in de binnenkant van de verlichte en eenvoudige houten paalwoningen. Huisjes die veelal bestaan uit slechts twee vertrekken, waar meubels schaars zijn, maar een altaartje en een televisie steevast aanwezig zijn. Een route die hoewel bijzonder, opnieuw al onze concentratie vergt. Maar gelukkig, ook in het donker weten we alle overstekende mensen, honden en kippen te ontwijken en bereiken we zonder brokken Kratie. Het eerste stadje met geldautomaten en bij het eerste de beste Visa logo doen we enkele pogingen om wat lokaal geld te pinnen, maar zonder succes. "Helaas, de door u gevraagde transactie kan niet uitgevoerd worden" is de foutmelding die keer op keer verschijnt welk menu of bedrag we ook proberen. Op naar de volgende dan maar. Het geldautomaat tegenover het moderne tankstation ziet er nieuw uit en de schreeuwende reclame voor Visa en andere creditcardmaatschappijen schept verwachtingen. Hoopvol steken we onze kaart in de gleuf en geven we opdracht tot uitgifte van een bescheiden bedrag Cambodjaanse Riel, maar ook hier krijgen we als antwoord dezelfde foutmelding. Blijkbaar doen we iets fout, maar wat? De bewaker bij de poort van de bank ziet ons worstelen en verlaat aarzelend zijn post om ons door het menu te loodsen, maar ook nu weigert het geldautomaat dienst. Van het kleinste bedrag van 10000 riel tot en met een miljoen Riel. We proberen alle variaties maar het geldautomaat blijft weigeren. En dan opeens valt het kwartje. Met een buitenlandse pas kunnen we alleen Dollars pinnen. Tja geen wonder dat onze opdrachten worden geweigerd. Lachend bedenken we dat we al een half uur lang proberen bedragen tot een miljoen Amerikaanse Dollars uit de muur te trekken. Nog één keertje dan. We kiezen een bedrag met slechts twee nullen en zonder morren rollen er een paar groene bankbiljetten uit. Eindelijk! Later die avond leren we dat, hoewel de tijden zijn veranderd, veel Cambodjanen het vertrouwen in hun eigen valuta nog altijd niet hebben terug gevonden en de Amerikaanse Dollar nog steeds het meest gebruikte betaalmiddel is.  

 

 

Verrassend Cambodja

Cambodja is niet erg groot en vanaf Kratie rijden we in één dag naar de Phnom Penh, de moderne hoofdstad van het land. De route voert ons door het platteland met langs de weg veel koeien en waterbuffels en verscholen tussen de tropische vegetatie, een grote verscheidenheid aan houten paalwoningen; variërend van kleine 1-kamer huisjes waarvan de planken niet eens netjes afgezaagd zijn tot grote hardhouten villa's met prachtige entrees en glimmende balustrades. De mensen zijn zonder uitzondering vriendelijk en soms opvallend verschillend. Voor het eerst sinds maanden passeren we enkele kleine dorpjes waar de mensen overwegend moslim zijn, de vrouwen gesluierd over straat lopen en de oproep van de imam weer door de straten galmt. Het is een verrassend straatbeeld, dat we niet hadden verwacht in het overwegend boeddhistische Cambodja. 

 

Parel van Azië

Als koninklijke hoofdstad met mooie paleizen, tempels, zilveren pagodes en een uitgebreide, door de Fransen aangelegde infrastructuur van kanalen, kreeg Phnom Penh begin 20e eeuw de bijnaam "parel van Azië". Een eervolle titel die het in de daaropvolgende jaren langzaam verloor als gevolg van een aaneennschakeling van oorlog, terreur en politieke instabiliteit. Inmiddels zijn de verschrikkingen voorbij, zijn grote delen van de stad weer hersteld en begint de parel langzaam haar glans weer terug te krijgen. Hoewel ..... aan de infrastructuur valt nog wel wat te verbeteren. Na een overwegend goede weg belanden we op een dramatisch slechte toegangsweg vol gaten, modder en veel verkeer en dan begint het tot overmaat van ramp ook nog te regenen. Het venijn zit hem duidelijk in de staart vandaag en slechts heel langzaam banen we ons een weg richting het centrum door een bijna ondoordringbare massa tuk-tuks, brommers, auto's, fietsen en mensen. Een route die omwille van het 3-daagse waterfestival extra druk is en bovendien niet voor iedereen toegankelijk, maar gelukkig wel voor ons. Diverse controles liggen er op onze weg maar zo gauw ze onze buitenlandse kentekenplaten zien krijgen we vrij baan en aan het einde van de middag bereiken we het hart van de stad. Hoewel een stuk kleiner dan de meeste Aziatische hoofdsteden is Phnom Penh nog altijd de grootste stad van het land en met naar schatting zo'n 1 miljoen extra bezoekers dit weekend niet echt geschikt om te kamperen. Gelukkig vinden we al snel een goed hotel op loopafstand van de rivier en omringd door een keur aan goede restaurants en Franse bakkerijen. 

 

  

Waterfestival 
Op het commando van de stuurman en het opzwepende ritme van de drummer roeien de mannen zich in het zweet alsof hun leven er van af hangt. Phnom Penh is in de ban van het jaarlijkse waterfestival en drie dagen lang wordt op het water van de Mekong het ene duel na het andere uitgevochten wanneer honderden teams in lange smalle en prachtig beschilderde roeiboten strijden om het kampioenschap tijdens de jaarlijkse regatta. De stroming is enorm en de krachtinspanning die de mannen moeten leveren is zowel een eerbetoon aan de onbetwiste kracht van de Khmer Marine Strijdkrachten uit het oude Khmer Imperium als een dankbetuiging aan de goden van water en land voor het welzijn dat ze het Cambodjaanse volk schenken. Het waterfestival is een volksfeest van zowel deelnemers als toeschouwers en als dank aan de Mekong en haar jaarlijkse ritme van overstromingen en de vruchtbaarheid die ermee gepaard gaat worden de deelnemende boten geëerd met bloemenkettingen en offertjes van bananen en ambok. Het is een oude traditie die al decennia wordt gehouden behalve de laatste jaren. Geschrokken van een dramatisch ongeluk in 2010 waarbij door gedrang enkele tientallen mensen om het leven kwamen is de race een paar jaar weggeweest, maar dat is verleden tijd. De regatta is terug, de mensen zijn uitgelaten en de autoriteiten;... die hebben geleerd van het verleden. Iedere toegangsweg en elke kruising wordt bewaakt en honderden agenten, militairen en ME zien er op toe dat de mensenmassa's niet te groot worden of er anderszins problemen kunnen ontstaan. Een herhaling van het verleden moet koste wat het kost worden uitgesloten en voor buitenlanders is er zelfs een gratis VIP tribune. "Speciaal voor buitenlandse gasten" staat er voor de bewaakte entree en inderdaad; we zijn van harte welkom. De overdekte ruimte voor ons ziet er uit als een koninklijke lounge en omringd door buitenlanders, uit de felle zon en vanaf gemakkelijke stoelen met chique witte stoelhoezen, bekijken we enkele races en zien we enthousiast joelende teams strijden om de winst. De plek is even comfortabel als sfeerloos. Na een tijdje hebben we het wel gezien en wandelen we rustig naar de kade waar tienduizenden mensen langs het water zitten in afwachting van de teams die er aanmeren en vertrekken. Voorzichtig schuifelen we de schuine helling naar beneden totdat we de waterrand bereiken en oog in oog staan met de roeiers en hun boten. De sfeer is niet te vergelijken met die van de VIP tribune en omringd door een enthousiaste menigte en de geur van de Mekong vermengd met lokale snacks proeven we de sfeer van het echte volksfeest. Een tijdje hangen we rond tussen de lokale bevolking en de bezwete roeiers totdat we er genoeg van hebben. Daarna wandelen we rustig terug naar ons hotel.  
  

Pol Pot en de Rode Khmer 

Slenterend door de bomvolle straten van Phnom Penh is het nauwelijks voor te stellen hoe de stad er bijna 40 jaar geleden moet hebben uitgezien. 17 April 1975, de Rode Khmer, onder leiding van Pol Pot marcheert de stad binnen en in slechts 3 dagen tijd verandert de drukke hoofdstad in een spookstad. In één klap is de gehele samenleving ontwricht en zijn duizenden mensen opgepakt of gevlucht. De stad wordt letterlijk leeg geveegd. Het doelwit zijn "de nieuwe mensen" zoals Pol Pot ze noemt. Het zijn de geschoolde inwoners van het land. Onschuldige hardwerkende burgers, maar volgens de streng communistische leider, de profiteurs van het volk. In tegenstelling tot de boeren die, zo stelt de leider, de samenleving van dienst zijn, buiten de geschoolde burgers hun medemens alleen maar uit en dus is er voor hen geen plaats in het nieuwe "Democratische Kampucha". Een ware heksenjacht begint en iedereen die gestudeerd heeft of in de stad woont valt automatisch onder deze categorie. De selectie vindt plaats aan de hand van de meest absurde criteria. Zelfs zachte handen of een bril worden gezien als teken van "geleerdheid". Het is het begin van honderden kampen verdeeld over het hele land waar de Rode Khmer hun martel- en moordpraktijken konden uitvoeren. De Killing Fields van Cambodja zijn precies wat de naam zegt. Het zijn velden of plekken waar mensen gemarteld en vermoord werden. Choeung Ek, één van de grootste, ligt zo'n 15 kilometer van de hoofdstad en het bezoek maakt grote indruk. De rondleiding worden begeleid door een Nederlandse uitleg en de verhalen zijn vreselijk. Het terrein, dat voor de oorlog een Chinese begraafplaats was, is één grote verzameling massagraven. Inmiddels zijn ze opgegraven en worden de menselijke overblijfselen bewaard in een glazen monument, maar de graven zijn nog herkenbaar. Het is een groot terrein vol grote putten en in de regentijd, wanneer de modder weg spoelt, komen er nog altijd botresten, tanden en stukken textiel naar boven. Zonder rechtszaak werden hier volkomen onschuldige burgers aan de rand van een massagraf opgesteld en gedood. Bij voorkeur niet met kogels want die waren te duur. Stokken, machetes en andere gereedschappen werden gebruikt als moordwapen en omdat niet iedereen gelijk dood was werden er tot slot nog sterke chemicaliën in het graf gegooid zodat de taak werd volbracht. Kleine baby's en hele jonge peuters troffen een zo mogelijk nog wreder lot. Zij werden letterlijk doodgegooid tegen een grote boom. De boom staat er nog en jaren geleden toen de plek werd ontdekt waren delen van haar, huid en hersenen nog zichtbaar op de bast. Vandaag dag hangt de boom vol met armbandjes ter nagedachtenis aan de vele kinderen die hier aan hun einde zijn gekomen. De genocide van Cambodja hoort thuis is het rijtje van de holocaust op de joden, de genocide op de Tutsi's in Rwanda en nog vele andere volkerenmoorden die de wereld heeft gekend en de gelijkenissen zijn treffend. Net als de nazi's hielden de Khmer soldaten gedetailleerde rapporten bij van hun gevangen en was de reden waarom je werd vermoord, net als bij de andere genocides, gebaseerd uiterlijke kenmerken. Niet omdat je iets verkeerd had gedaan maar enkel om je uiterlijk, ras, afkomst of positie werd je gedood. Of zoals in Cambodja om de plek waar je woonde en dat maakte het voor velen in Cambodja een wrede samenloop van omstandigheden want als gevolg van de oorlog met Vietnam en de verwoestende bombardementen van de Amerikanen waren velen van het platteland naar de stad gevlucht en nu was juist het feit, dat je in de stad woonde de reden waarom je kon worden opgepakt. En de internationale gemeenschap, die heeft net als zo vaak in de geschiedenis, lange tijd de andere kant op gekeken. Pol Pot heeft zelfs na de oorlog nog jaren aan het hoofd gestaan van de Rode Khmer en is pas gestorven op hoge leeftijd. 

 

 

Als werkterrein voor hun wandaden werden niet alleen velden maar ook grotten gebruikt en vlakbij Battambang bezoeken we een Killing Cave. Wanneer we door het gat naar boven kijken schatten we een afstand van zeker 20 meter. Een val die je in de meeste gevallen niet overleefde en dat was ook de bedoeling. De wrede soldaten hoefden de onschuldige burgers enkel van de rand het gat in te duwen en de zwaartekracht deed de rest. Tenminste in de meeste gevallen. De grote donkere grot is inmiddels een heilige plaats en een liggende boeddha houdt de wacht over een monument met opnieuw tientallen schedels. 

 

De Killing Fields zijn geen slagvelden waar ooit een man tegen man strijd is uitgevochten, maar plekken waar met soms honderden tegelijk mensen werden vermoord en begraven in enorme massagraven. Zo'n 300 liggen er verspreid over het hele land en in 4 jaar tijd zijn er naar schatting 2 miljoen mensen vermoord. Op een toenmalige populatie van zo'n 7 miljoen inwoners was dat bijna een derde deel; vernietigd door soldaten van een Rode Khmer die gedwee de orders opvolgden van een man die thuis hoort in de lijst van 's werelds wreedste leiders. Een bijzondere toespraak van een Amerikaanse soldaat, die iemand nog niet zo lang geleden op Facebook deelde, slaat de spijker op zijn kop. Hoe wreed de plannen van een leider ook zijn, zonder leger dat de moordplannen uitvoert zal het nooit zover komen. En het is deze zelfde discussie die we voeren met een voormalig soldaat die ons rond leidt in het oorlogsmuseum. Een museum dat tjokvol ligt met tanks, geweren, explosieven, landmijnen en alles wat je maar kunt gebruiken om mensen te vermoorden. Het arsenaal is zo groot dat we ons verwonderd realiseren, dat er hele volksstammen moeten hebben gewerkt aan het ontwerpen, financieren en produceren van dit spul met slechts één doel; het doden van andere mensen. Ook dit bezoek is indrukwekkend en de verhalen uit eerste hand bijzonder. Cambodja kijkt vooruit, maar kan het verleden soms moeilijk los laten en dat komt niet in de laatste plaats door de vele slachtoffers die er nog jaarlijks vallen. De Rode Khmer, maar ook de Vietnamezen en vooral de Amerikanen hebben het land in een deken van onontplofte bommen, granaten en landmijnen gehuld en tientallen burgers, vaak niets vermoedende kinderen en boeren, zijn nog ieder jaar het slachtoffer. We zien vele foto's van mensen en kinderen die ledematen moeten missen en zwaar verminkt zijn. Omdat ze speelden of hun land bewerkten. Tussen de vele foto's ontwaren we een bekend gezicht. Het is dat van Lady Diana die zich tijdens haar leven inzette voor het opruimen van de landmijnen en explosieven. Een klus waar nog dagelijks aan wordt gewerkt, maar die wanneer er in het huidige tempo wordt doorgewerkt, nog zo'n 100 jaar gaat duren. 

 

 

Legendarische treinreis 

De bamboetrein van Battambang; minder beroemd en zeker met minder allure dan de Oriënt Expres of de Trans Siberië spoorlijn maar, volgens onze reisgids, minstens zo legendarisch. Een smal enkel spoor door de jungle en een bamboe plateau op een volledig demontabel onderstel dat slechts door de zwaartekracht en het gewicht van de passagiers op zijn plek blijft liggen, maken dat het ritje echter meer op een tocht met een vliegend tapijt lijkt dan op een treinreis. Zittend op een paar comfortabele kussens stuiteren we over de rails die vaak zo slecht aansluiten dat het treintje bij de overgangen telkens een flinke ruk krijgt. Links en rechts van ons zijn dichte bosschages en een paar keer zien we een slang en enkele hagedissen ternauwernood ontsnappen wanneer we voorbij denderen. Iets veiliger zitten de spinnen in de toppen van de struiken boven ons. Sommige zijn wel zo groot als een hand en in dat geval zijn wij degenen die wegduiken. Het is een wonderlijke treinreis waarbij we op de terugreis soms snelheden bereiken van zo'n vijftig kilometer per uur. Op de heenreis daarentegen komen we dankzij het grote aantal tegenliggers nauwelijks op snelheid. Een ongeschreven regel onder de machinisten zegt dat de vertrekkende trein voorrang moet geven aan de terugkerende trein. En laten wij nu net de verkeerde kant op gaan. Het is spitsuur op het spoor en dus moeten we keer op keer afstappen om een tegenligger te laten passeren. Een lastige taak bij een normale trein maar niet bij de bamboetrein. De V-snaar wordt ontkoppeld, het bamboeplateau opgetild en de wielen in de berg gelegd en dan is het spoor vrij om te passeren. Eenmaal voorbij wordt alles weer in elkaar gezet totdat de volgende komt.
 

Angkor Wat  

Siem Reap; het is de meest bezochte plek in Cambodja en volgens onze reisgids zelfs van heel Zuidoost Azië. Met Cambodja terug op de toeristische agenda is het momenteel zelfs één van de meest geliefde vakantiebestemmingen ter wereld en dat is niet zonder reden want niet ver van het stadje liggen de wereldberoemde tempels van Angkor. Ooit het centrum van het machtige Khmer imperium. Een stad die in de hoogtij dagen zelfs meer dan een miljoen inwoners telde, maar van dat verleden is weinig meer over. De houten gebouwen zijn vergaan tot pulp en grond weer opgeslokt door de jungle. Alleen de uit stenen opgetrokken tempels, een behuizing die uitsluitend was voorbehouden aan de goden, zijn behouden gebleven. Verscholen in de dichte tropische bossen liggen nog altijd honderden tempels of restanten er van en daarmee is het de grootste concentratie architectonische en religieuze schatten ter wereld. Om de hitte een beetje voor te zijn maken we een vroege start en net als voor velen begint ook voor ons de dag met een bezoek aan het Angkor Wat. Het is 's werelds grootste religieuze bouwwerk en hét nationale symbool van Cambodja dat trots op hun vlag prijkt. Het is de hart en ziel van het koninkrijk en een bron van inspiratie en trots voor de vele Cambodjanen die na zoveel jaren van terreur en ellende hard werken om hun leven weer op orde te krijgen. Tezamen met honderden andere bezoekers kijken we er onze ogen uit, maar het machtige bouwwerk is voor ons niet de mooiste tempel in het gebied. Het Bayon, de tweede tempel die we bezoeken, overstijgt wat ons betreft het legendarische Angkor Wat. De toegangsbrug en de poort zijn prachtig en al even indrukwekkend en merkwaardig als de tempel zelf waar 54 gotische torens met aan 4 zijden enorme gezichten ons van alle kanten toelachen. Ze schijnen een treffende gelijkenis te vertonen met de koning die ze ooit liet bouwen. Het is een geweldige plek, maar ook hiervoor geldt; er is altijd een overtreffende trap en voor ons is dat het Ta Prohm. De tempels zijn kleiner en qua architectuur minder spectaculair, maar de jungle die grote delen van de tempel heeft verzwolgen maken het een magische plek die maar met weinig is te vergelijken. Het complex, ooit het decor voor de film Tombraider, is als een eerbetoon aan de schepping want hoe prachtig de bouwwerken ook zijn; de natuur en de elementen blijven sterker. Wandelend door de ruïnes van afbrokkelende muren die samengehouden worden door een krachtig web van reusachtige boomwortels voelen we ons klein en nietig. 

 

 

Een luxe afsluiter

Vier nachten verblijven we in Siem Reap. Het zijn comfortabele dagen want dankzij de duizenden toeristen die het stadje bijna permanent bevolken is er een grote selectie gezellige guesthouses, hotels in alle prijsklassen en een keur aan goede restaurants uit alle windstreken. De prijs is er ook naar, maar dat nemen we de komende dagen voor lief. De extreme luchtvochtigheid en de hitte maken dat we na slechts de geringste inspanning al plakken als een pritstift en voortdurend verlangen naar een verfrissende douche. Kamperen is onder deze omstandigheden een te grote beproeving en dus kiezen we een kamer in een prachtige boutique hotel en dineren we iedere dag in een ander restaurantje. Heerlijke Khmer curries, Mexicaanse burritos en echte Italiaanse pizza's. Het is een luxe afsluiter van een voor ons verrassend Cambodja. Een landje met een indrukwekkende maar ook pijnlijke geschiedenis, geweldige monumenten, goede restaurants, de lekkerste fruit shakes en vriendelijke mensen.  

    

 

 

Wist je dat ....  

- Je bij de kapper in Cambodja ook je oren kan laten schoonmaken.

- Het huispak met bloemetjes print dat veel vrouwen dragen verdacht veel op een pyjama lijkt.

- We bij het tanken als welkom vaak een tas vol blikjes frisdrank en flesjes water kregen.

- Voor auto's, brommers, bussen en andere voertuigen geldt dat vol nooit vol is en dan maakt het niet uit of ze mensen, dieren of goederen vervoeren.