Langs de Dode Zee

Beetje stram nog van de lange wandelingen door Jeruzalem zoeken we na twee dagen onze auto weer op en verlaten we drukte van de stad. De lucht is al dagen onveranderd blauw en de temperatuur nog bijna 30 graden en dat voor november. We voelen ons bofkonten en genietend van de mooie uitzichten dalen we over een afstand van nog geen 40 kilometer van de heuvels van Judea af naar het laagste punt op aarde. Bijna 400 meter onder zeeniveau bevestigt onze GPS, dat we de oevers van de Dode Zee hebben bereikt. Het is windstil en beneden ons strekt het diepblauwe levenloze water zich rimpelloos voor ons uit. De witte afzetting van zoutkristallen op de oevers verraden een hoge concentratie zout. Zo hoog dat je er gewoon op blijft drijven weten we uit eerdere ervaringen, maar dat proberen we deze keer niet uit. Even pootje baden alleen is al voldoende voor een paar uur bijtende voeten. In plaats daarvan sukkelen we in een slakkengangetje langs de oevers van het meer met af en toe een uitstapje. Hoogtepunten zijn een mooie wandeling naar de grote waterval van Ein Gedi en natuurlijk de kabelbaan naar de Massada, voor Joden nog altijd hét symbool van uitzonderlijke moed en heldendaad. Het is een heerlijke dag die we afsluiten in een bijzondere woestijnlodge in hippiestijl waar de uitsluitend Israëlische gasten ons een warm welkom geven. Gezellig samen koken in de gemeenschappelijke keuken en nog even napraten bij het kampvuur maken het woestijnlevengevoel compleet.

Rotsen in alle kleuren

Makhtesh Ramon, de grootste erosiekrater ter wereld, is de meest zuidelijke plek die we aandoen en zonder twijfel de grootste verrassing van deze reis. Een natuurlijk wonder ontstaan toen het water dat eens de woestijn vulde verdween en al het zachte gesteente wegspoelde. Hoge wanden van harder gesteente bleven achter en vormen nu de 200 tot 300 meter hoge muren van een enorme krater. Van een liftster die een stukje met ons mee reist leren we dat er in de hele wereld maar 5 erosiekraters zijn en 4 daarvan liggen in Israël. De uitzichten vanaf de kraterrand zijn onovertroffen, maar het is natuurschoon in de krater zelf die ons pas echt verrast. Eenmaal beneden openbaart zich een wonderlijke wereld van kleurrijke rotsen en verborgen kloven waarin we ons even alleen op de wereld voelen. De hele middag toeren we van uitzichtpunt naar uitzichtpunt voordat we onze intrek nemen in één van de lemen hutjes van onze accommodatie dat een stuk minder luxe is dan de naam lodge doet vermoeden. Het uitzicht daarentegen is onbetaalbaar. Binnen staat alleen een bed van planken dat uitslapen onmogelijk maakt. Ik ben vroeg wakker en wanneer de eerste verkleuring van de hemel door de gordijnen schemert trek ik snel mijn trui aan en geniet ik van het lichtspel boven de krater. Alsof de afwezigheid van iedere vorm van luxe de omgeving nog indrukwekkender maakt.De stilte, de heldere hemel en de frisse ochtendlucht overtreffen het woestijngevoel van de vorige accommodatie.

Van een stralend blauw naar vijftig tinten grijs

Typerend voor het grote contrast aan bijzondere plekken die we hebben bezocht eindigen we onze laatste vakantiedag die begon met een wonderlijke mooie zonsopkomst boven de woestijn op een druk terras van een trendy restaurant in het hart van Tel Aviv. De ondergaande zon die tussen de hoge gebouwen door piekt doet de blauw hemel verkleuren tot helder paars-rood. De vakantie zit er weer op. Met in onze koffer een paar kleine souvernirs en een hoofd vol mooie herinneringen vliegen we de volgende dag terug naar een druilerig Nederland dat gehuld lijkt in vijftig tinten grijs.

Heilige stad

De rest van onze tijd bezoeken we plaatsen in en om de oude stad en slenteren we uren door een overweldigend labyrint van smalle steegjes met kleurrijke winkeltjes; een magische plek waar alles wat Israël verbindt en verdeeld lijkt samen te komen. Al vroeg in de ochtend nemen we een taxi die ons naar de top van de olijfberg brengt. Met de zon die in rug hebben we een geweldig uitzicht over de oude stad met als blinkend middelpunt de gouden koepel van de Dome of the Rock. Voor moslims één van de meest heilige gedenkplaatsen ter wereld gebouwd op de plek waar zich eens de voor Joden heilige tempel van Salomo bevond. En het hart van Rotskoepel, de rots waarvan de moslims geloven dat Mohammed ten hemel is gevaren was de plek waar zich eens het heilige der heilige van de Joodse tempel bevond. De tegenstrijdigheid van de aanspraken op de tempelberg staan daarmee op een zichtbare manier symbool voor het verhaal van Jeruzalem door de eeuwen heen. Van een plek waar de bij de Westelijke muur van de oude tempel uitgesproken gebeden worden overstemd door de oproep van de imam. Van een plek zo heilig dat militairen nodig zijn om de mensen te beschermen tegen de minder heilige plannen van vaak juist die personen die de heiligheid ervan zo hoog in het vaandel hebben. Van een stad wiens inwoners hartstochtig uitzagen naar de komst van de Messias maar Hem niet herkenden toen Hij zich in hun midden bevond. Van een volk ook, dat er voor koos de misdadiger amnestie te verlenen maar de Koning te kruisigen. Vanaf het uitzichtpunt lopen we via de Olijfberg, de Hof van Gethsemane, de Via Dolorosa naar de plek waarvan men zegt dat het Golgotha zou moeten zijn. Allemaal plaatsen verbonden met het lijden van Jezus. Met een beetje fantasie zien we in de kleine heuvel die vandaag de dag uitkijkt over een druk busstation een gezicht. Of dit echt de in de Bijbel genoemde schedelberg is zullen we niet weten evenmin of het nabij gelegen tuingraf werkelijk het graf van Jezus was. De meningen zijn verdeeld en onweerlegbare bewijzen zijn nooit gevonden. De plaatsen maken desondanks grote indruk en het bord bij het lege graf benadrukt een boodschap vele malen belangrijker dan de authenticiteit van het graf.  "He is not here, he is risen" lezen we op de muur en daar draait het om.

Inkopen doen

Israëliers houden van lekker eten op iedere dag van de week maar de maaltijd op vrijdagavond aan het begin van de Shabbat is extra speciaal en alles wordt dan ook uit de kast getrokken of beter van gezegd van de markt gehaald, om er iets lekkers van te maken. De Mehane Yehuda is een kleurrijke levendige markt waar iedere dag van de week wel iets te beleven valt maar vooral op donderdagavond een geweldige sfeer hangt zo vertelt de receptionist van het hotel ons. En vandaag is het donderdag! Dat willen we niet missen. In de half overdekte markthal vindt een dynamisch schouwspel plaats tussen de verkopers van de naar schatting 250 winketjes en kraampjes die vaak met luide stem hun waren aanprijzen en de winkelende Joden op de zoek naar de lekkerste producten voor hun belangrijkste maaltijd van de week. De markt biedt een ongekend assortiment aan verse groente en fruit, kaas, vlees, vis, vers gebakken broden, zoete deegwaren, noten, gedroogde vruchten en kruiden uit alle delen van de wereld en lokale lekkernijen. Een volle maag kan niet voorkomen dat we watertandend over de markt lopen waar we van de gelegenheid gebruik maken en net als de winkelende Israëliërs onze inkopen doen voor de Shabbat.

Plastic en palmbomen

Het vruchtbare noorden ligt inmiddels definitief achter ons en met iedere kilometer die we verder zuidwaarts trekken wordt het landschap kaler, de kloven dieper en de weg leger. Plantages vol dadelpalmen versterken het oase gevoel te midden van een wereld die steeds meer op een woestijn begint te lijken. We genieten volop maar verwonderen ons tegelijkertijd over de enorme vervuiling van zo'n prachtig landschap. Bermen vol zwerfafval, vuilverbranding langs de weg en geiten en schapen die enthousiast op plastic knabbelen; het beeld is niet nieuw maar de hoeveelheden rondzwervend plastic groter dan we ooit elders hebben gezien.De geploegde velden lijken wel een lappendeken van kleurrijk plastic dat glinstert in de zon.

Jeruzalem

Jeruzalem de heilige stad in de heuvels van Judea is een fascinerende mengeling van Arabieren, orthodoxe Joden, trendy Israëliërs, pelgrims en duizenden toeristen. We beginnen ons bezoek bij het Yad Vashem, het zoveelste holocaust museum dat we in ons leven bezoeken. De beelden zijn opnieuw hartverscheurend en het verhaal hetzelfde. Opnieuw vertelt het van overheersing en van de gruweldaden die mensen elkaar aandoen.  Het blijft even onbegrijpelijk als helaas ook onvermijdbaar zoals de vele conflicten van vandaag de dag bevestigen. En ook de reactie van de wereld is niet nieuw. Ons oog valt op een commentaar bij een van de foto's vlakbij de uitgang waar we lezen hoe Europa, na het einde van de Tweede Wereldoorlog, zelfs nadat de volle omvang van de holocaust bekend geworden was, de deur voor Joodse immigranten op slot deed. Kijkend naar de het huidige beleid voor vluchtende Syriërs hebben we van de geschiedenis niet veel geleerd. Misschien is de wil er ook niet.

"A country is not just what it does it is also what it tolerantes - Kurt Tucholsky" staat er onder een van de indrukwekkende posters. Maar tot hoe ver gaat die tolerantie? Geschiedenisboeken vol voorbeelden uit het verleden en rond de klok realtime verslagen van de huidige gruwelijkheden lijken de tendens niet te kunnen keren. Tolerantie lijkt een leeg begrip te worden en het "niet-meer-tolerant-hoeven-zijn" een waarde waarvan steeds meer mensen vinden dat ze er recht op hebben. Het stemt ons droevig.  

Akko

Zo modern en westers als Tel Aviv was zo oriëntaals is Akko. Het oude vissersstadje niet ver van de Libanese grens is overwegend Arabisch en zo voelt het ook. Minaretten bepalen het stadsbeeld van de oude ommuurde stad, de soek is rommelig en gezellig, de straten doordringt van de zoete geur van waterpijptabak en op het terras van een lokaal eettentje ben ik de enige vrouw zonder hoofddoek. Hoewel de Arabische cultuur en religie in geen enkel opzicht lijkt op de onze voelt het op een vreemde manier veilig en vertrouwd. En de oproep van de imam die net voordat de avond valt door de straten schalt doet daar niets aan af.

Nazareth

Van Akko naar Nazareth is een afstandje van niets en nog voor tienen staan we al in de lobby van de Fauzi Azar Inn. Een traditionele Arabische villa in de oude binnenstad van Nazareth. We zijn veel te vroeg. De kamer is nog niet beschikbaar, maar ...... we zijn net op tijd voor de gratis stadswandeling en we zijn van harte uitgenodigd. De beslissing is snel genomen en tezamen met een bont gezelschap van reizigers uit bijna alle delen van de wereld volgen we onze gids door de smalle straatjes van de soek waar verkopers luidruchtig hun waar aanprijzen. Onderweg bezoeken we kleurrijke winkeltjes vol prul en handgemaakte olijfoliezeep, een koffiebranderij waar de kruidige geur van kardemom de vertrouwde koffiegeur een oosterse twist geeft, een specerijenwinkel gevestigd in een oude maalderij en een traditioneel "alleen-voor-mannen-theehuis" waar oude mannen voorovergebogen over kleine tafeltjes backgammon spelen. De stilte verraadt dat het een serieuze aangelegenheid is. De stadswandeling is verrassend leuk en het inkijkje in de verborgen wereld achter de kleine eeuwenoude geveltjes fascinerend. Nazareth is bovendien de enige, overwegend Palestijns-Arabische stad, buiten de bezette gebieden, zoals onze Palestijnse gids trots vertelt. Het is een relaxte stad en hét bewijs dat het wel degelijk mogelijk is om als Israëliër en Palestijn in vrede samen te leven. Tenminste, in Nazareth wel, maar daarmee is het wel de uitzondering die de regel helaas bevestigt, zoals we later zullen ervaren. Terwijl de groep terug wandelt rekken wij nog even de tijd op een piepklein terrasje van een traditioneel falafel zaakje want voor de Israëlische equivalent van ons broodje hamburger is het nooit te vroeg. Daarna wandelen ook wij terug en installeren we ons in een prachtige schaars ingerichte oriëntaalse kamer, die voelt alsof we de 200 jaar die de villa oud is terug gaan in de tijd. Het hoge gewelfde plafond, de ruwe stenen muren en de donkere houten vloer vertellen van een tijd waarin design en luxe nog ondergeschikt waren aan functionaliteit. Gesetteld gaan we 's middags op eigen houtje nog een keertje terug naar het centrum van de stad die bovenal bekend staat als de plek waar Jezus opgroeide. De waarschuwing van onze eerste poging ter harte nemend wandelen we, nu wel zedig gekleed, opnieuw richting de Kerk van de Aankondiging. Het zou de plek zijn waar een engel Maria vertelde dat ze een kindje zou krijgen. Het oude huis is verzwolgen door een immense kerk vol kitsch en heidense beeltenissen die in de verste verten geen eerbetoon zijn aan het wonder dat zich hier zou hebben afgespeeld. Onder het mom, "je moet het toch een keer gezien hebben", wandelen we er snel doorheen, maar het zegt ons niets. De oude kleine synagoge gebouwd in dezelfde stijl als onze kamer waar volgens het informatiebordje Jezus als tienerjongen vele uren heeft doorgebracht spreekt meer tot onze verbeelding. Voldaan en moe van een dag slenteren houden we het vroeg voor gezien en gaan we terug naar onze kamer waar de atmosfeer en de stabiele internetverbinding meer dan genoeg reden zijn voor een luie avond 'thuis'.

Trendy Tel Aviv

Tel Aviv is trendy en bruisend met veel jongelui, een heerlijk klimaat, een mooi strand, vele gezellige restaurantjes en barretjes en glimmende wolkenkrabbers langs straten die minstens zoveel straatvuil bevatten als elders in het Midden Oosten. Een stad ook waar vegan restaurants hotter zijn dan fastfood zaken, elektrische fietsen het favoriete vervoermiddel zijn, hondenbezit hip is, straatkatten worden gevoerd en mannen in pak de grote afwezige zijn. Zowel zakelijk als in je vrije tijd; modern casual is de norm. Het is een heerlijke plek om te beginnen en vanuit onze kamer in hart van de oude Jemenitische wijk wandelen we langs het strand helemaal naar de oude haven van Jaffo en weer terug. Zere voeten zijn het gevolg, maar dat mag de pret niet drukken en dat komt niet in de laatste plaats door het overheerlijke weer. Ruim 25 graden en een strak blauwe hemel zijn de kers op de taart.

Een nieuw record

Buitenlandse bekeuringen; het verzamelen dit ongewenste souvenirs begint bijna een gewoonte te worden en deze reis vestigen we een nieuw record want nog voor het einde van onze eerste vakantiedag vinden we een blauw onleesbaar briefje op onze voorruit. Het enige dat we van het officieel ogende documentje kunnen ontcijferen is de tijd en een bedrag van ongerekend 25 Euro. Veel fantasie is niet nodig om te bedenken dat we weer eens een bekeuring hebben gescoord en nog wel na nog geen 40 km rijden. Balen, toch maar weer beter opletten.

Trage start

We slikken de teleurstelling van onze bekeuring weg en zetten koers naar het noorden. We maken een trage start want de lege wegen van vrijdagavond zijn veranderd in één grote verkeersopstopping. Bijna anderhalf uur zijn we bezig om de stad uit te komen, maar het mag de pret niet drukken. Het is geweldig om weer even "on the move" te zijn en het vooruitzicht van iedere dag weer een nieuwe omgeving vol verrassingen maakt ons opgewonden. "Samen er op uittrekken en maar zien wat er op ons pad komt"; dat is wat we het liefste doen. Onze eerste stop is Caesarea, een oude Bijbelse stad aan zee. We rijden er langs maar vinden de entreeprijs te hoog voor het zoveelste veld met stenen en wat oude funderingen. We hebben er al teveel gezien. In plaats daarvan bezoeken we de oude aquaduct een paar kilometer verderop. Het is een indrukwekkend bouwwerk, dat nog grotendeels in tact is en bovendien nog gratis ook. Dit zou ook een mooie plek zijn om te wildkamperen verzuchten we. Hadden we Frankie maar bij ons, dan zou het avontuur pas echt compleet zijn. Maar met de Mazda mogen we ook niet klagen. Het autootje rijdt prima en brengt ons via Haifa naar Akko, onze eindbestemming voor vandaag.

Israël 2016

4 november 2016 - 14 november 2016

Route: Tel Aviv - Haifa - Akko - Caesarea - Safed - Tiberias - Jeruzalem - Ein Gedi - Massada - Ne'ot HaKikar - Makhtesh Ramon - Tel Aviv

Veiligheid boven alles

Israël, de meest westerse eend in het overwegend Arabische oosten stond al een tijdje op onze bucketlist en vandaag is het zo ver. Voor dag en dauw melden we ons bij de zwaar bewaakte incheckbalie van EL AL waar een vriendelijke dame ons meeneemt voor het onvermijdelijke kruisverhoor. We zijn er op ingesteld en vol vertrouwen overhandigen we onze nieuwe nog maagdelijk lege paspoorten die geen enkel spoor meer vertonen van onze eerdere bezoeken aan Israëls aartsvijand Iran. Daarover in ieder geval geen gezeur meer, denken we tevreden, maar nog voordat ze de eerste vragen op ons af vuurt, gaat ze er zonder iets te zeggen vandoor. In haar handen houdt ze onze verdachte paspoorten. Vertwijfeld kijken we elkaar aan. Niet veel later komt ze terug en worden we aan de tand gevoeld over de ongebruikelijke dikte van onze paspoorten. Het kwartje valt en geduldig leggen we uit dat we veel reizen en daarom een paspoort hebben met extra veel visumpagina's. Op haar gezicht verschijnt een glimlach. Gelukkig, ons antwoord stelt haar tevreden, maar dan wordt haar argwaan opnieuw gewekt wanneer we ontkennend antwoorden op de vraag of we ook bagage zullen inchecken. "Is dat al jullie bagage dan?", vraagt ze, wijzend op de twee kleine reistassen die voor onze voeten staan. "Yes, we travel light", antwoordt Markus overtuigend. Ze lacht; "Ok het is dat jullie Nederlanders zijn, maar anders .....". De rest van haar opmerking blijft in de lucht hangen. Verrassend genoeg volgen er daarna niet veel vragen meer. Beoordeeld als "een beetje vreemd maar ongevaarlijk"  krijgen onze paspoorten en bagage het keurmerk "goedgekeurd" en mogen we verder naar de eveneens zwaarbewaakte gate.

Shabbat shalom

"Beste passagiers het was ons een genoegen u aan boord te mogen verwelkomen. We heten u welkom in Israël en Shabbat Shalom". Het zijn de opmerkelijke laatste woorden van het verder gebruikelijke welkomspraatje van de gezagvoerder waardoor we ons gelijk een beetje thuis voelen. Het is vrijdag en over een uurtje, wanneer de zon onder gaat, begint onze wekelijkse rustdag. Voor ons een speciale dag en voor het eerst van ons leven geldt dat niet alleen voor ons en een handjevol medegelovigen maar voor een heel land. Religieus of niet, voor iedere Israëliër is Shabbat een bijzondere dag. Zo speciaal dat zelfs vluchtschema's dusdanig zijn ingericht, dat de meeste vliegtuigen voor de Shabbat aan de grond staan. Sterker nog het lijkt wel alsof alle toestellen tegelijk zijn geland. Uit alle deuren en sluizen stromen honderden zojuist aangekomen reizigers de aankomsthal binnen met als gevolg enorme wachtrijen voor de immigratie waar natuurlijk net een wisseling van de wacht plaats vindt, want ook de medewerker van de dagdienst haast zich om op tijd thuis te zijn. Ons rest niets anders dan geduldig wachten en later voor de balie van de autoverhuur wordt ons geduld nogmaals op de proef gesteld.

Het grote gevaar

Hoe ingewikkeld kan het zijn om een verhuurcontractje te maken denken we ongeduldig wanneer we het reilen en zeilen bij de verhuurmaatschappij gadeslaan, maar de dames blijven onverstoorbaar typen en heen en weer lopen. Langzamer kan bijna niet, maar we mogen niet klagen. Uiteindelijk krijgen we een setje autosleutels van zelfs een grotere auto dan we hadden besteld. De gratis upgrade maakt de beproeving een beetje goed. Buiten wacht een witte Mazda, die te oordelen aan een bonte verzameling krassen en deuken regelmatig kennis heeft gemaakt met het beruchte rijgedrag van de Israëliërs. "Jullie moeten goed uitkijken hoor, want het verkeer is hier echt heel gevaarlijk" waarschuwde onze buurman uit het vliegtuig. "Nou, dan is hij vast nog nooit in India geweest", in onze conclusie. We nemen het met een flinke schep zout en rijden vol vertrouwen een wereld in ruste tegemoet. De goedbedoelde waarschuwing lijkt even misplaatst als een ijzelalarm in de zomer want de snelweg is zo goed als leeg en ook in het centrum van Tel Aviv is van stadse drukte niet veel te merken. Het is het gevolg van de wekelijkse pauze die, zo blijkt later, niet representatief is voor de rest van de week. In één ding moeten we onze buurman wel gelijk geven; Israëliërs zijn zeker geen heer in het verkeer en geduld is een weinig voorkomend eigenschap. Het zijn de auto's die het keer op keer moeten ontgelden met als gevolg dat glimmende bolides zonder krassen en deuken net zo zeldzaam zijn als klavertjes vier.

Mystiek en kunst

Voorbij Nazareth begint een heuvelachtig landschap waar de industrie en opeengepropte bebouwing langzaam plaatsmaakt voor kleine dorpjes en lege akkers. Wanneer we per abuis op een klein landweggetje belanden waarvan het asfalt grotendeels is verdwenen zijn we zelfs bijna alleen op de wereld. Slechts een enkele voorbijganger kruist ons pad. Zorgelijk bestuderen we de GPS. Gelukkig, de kaart bevestigt dat de weg begaanbaar blijft en de goede kant op gaat. Opgelucht hobbelen we verder. En dan ineens, verscholen tussen de verdroogde akkers en olijfboomgaarden zien we een groot monument. Een eerbetoon, dat de herinnering aan de hier omgekomen militairen levend moet houden. Het is het eerste zichtbare teken van het feit dat we het conflictgebied tussen Israël en Libanon naderen. Even verderop duikt het asfalt weer op en vinden we de hoofdroute terug. Daarop voelt ons Mazdaatje zich een stuk beter thuis en met weer goed asfalt onder de wielen bereiken we in no-time Safed, de hoogst gelegen stad van het land en bakermat van de Kaballa. Sinds de hoogtij dagen van deze mystieke leer behoort het stadje tot één van de vier heiligste steden van het land en is het een spiritueel en intellectueel centrum met een ongekende aantrekkingskracht op studenten, mystici, kunstenaars en een grote populatie ultranationalistische Joden die gehoor hebben gegeven aan het omstreden "judaïsatie" programma waarin de overheid Joden stimuleert om zich in overwegend Arabische regio's te vestigen. Het lot van de Arabische inwoners laat zich raden. Een in 2010 uitgevaardigd edict roept de inwoners zelfs op om geen huizen meer te verkopen aan niet-Joden. De meeste niet-Joodse inwoners van wat in een ver verleden een uitsluitend Arabische stad was zijn inmiddels verdwenen en meer dan elders vullen orthodox geklede mannen en vrouwen het straatbeeld. De vrouwen veelal sober gekleed in een halflange zwarte rok met platte schoenen en klein sjaaltje op hun hoofd. De mannen duidelijk te herkennen aan de lange kwasten van het gebedskleed dat onder hun kleding vandaan komt of nog traditioneler in een lange zwarte jas met dito broek met veel te korte pijpen en een hoge zwarte hoed. Het contrast met Akko en Nazareth is groot in vele opzichten. In de oude Arabische wijk doen de prachtige huizen tegenwoordig dienst als winkel en atelier van Joodse kunstenaars. De ene galerij nog mooier dan de andere. De etalages zijn een lust voor het oog maar niet voor de portemonnee. De Joodse handelsgeest viert hoogtij en op de prijskaartjes van de schilderijen die we mooi vinden prijkt zonder uitzondering een getal met vier nullen. Na een uurtje dolen door de smalle straatjes van de  kunstenaarswijk waar slingers van Israëlische vlaggetjes het ultranationalistische sentiment benadrukken keren we met lege handen maar zonder gat in onze bankrekening terug naar de auto.

Onveranderlijke waarheid

Israël is voor velen, gelovig of niet, het land van de Bijbel en keer op keer passeren we plaatsen waar zich bijzondere gebeurtenissen hebben afgespeeld. Capernaum, Tabgha, Tiberias; de namen zijn herkenbaar, de plekken helaas niet. Als "eerbetoon" zijn veel plaatsen heilig verklaard en vereerd met een kitscherige entree vragende kerk of ander bouwwerk waarbij de makers noch de bezoekers duidelijk geen waarde hechten aan het door God gegeven verbod op het maken en aanbidden van gesneden beelden. De boodschap van zelfverloochening, nederigheid, respect en zorg voor elkaar is ondergeschikt geworden aan commercieel gewin, macht en door mensen verzonnen regels. Bij de katholieke kerk op de Berg der Zaligsprekingen wordt ons de toegang zelfs geweigerd vanwege het feit dat we slippers dragen. Nota bene het schoeisel uit de dagen van Jezus. Genietend van het uitzicht over het meer van Galilea, bedenken we dat hoewel de wereld er voor het oog anders uit ziet, er in al die jaren misschien toch niet zo heel veel is veranderd en de boodschap hier gegeven nog even waardevol, toepasbaar en noodzakelijk is als vele eeuwen geleden.

Nieuwsgierig naar deze boodschap klik hier.

Achter een ijzeren gordijn

De snelste en meeste interessante route van Tiberias naar Jeruzalem loopt langs de mooie maar omstreden westelijke oever van de Jordaan. Even gaan onze gedachten terug naar een jaar of 9 geleden, toen we met onze Landrover aan de overkant reden. Toen van checkpoint naar checkpoint, maar aan deze kant van de rivier is er niemand die naar ons omkijkt. Zelfs niet bij de controlepost op de grens van de Westbank. Highway 90 valt onder Israëlisch gezag zoals de demonstratief aangebrachte vlaggen en beschilderingen op de bushokjes weinig subtiel bevestigen en met de Palestijnen "veilig" achter een dubbel hek van hoog prikkeldraad is het grote gevaar beteugeld. Opgesloten achter het ijzeren gordijn van het Midden Oosten. De propagandamachine laat duidelijk weten wie hier en meester is en voor wie nog twijfelt staan er langs de toegangswegen naar de Palestijnse dorpen grote rode borden die onomwonden waarschuwen dat "het betreden van de Palestijnse regio's levensgevaarlijk is, voor Israëli's niet is toegestaan en bij de wet is verboden". En dat verbod geldt niet alleen voor Israëlische staatsburgers maar ook voor Israëlische huurauto's en daarmee is de fascinerende wereld van de Westbank ook voor ons verboden gebied. Meer dan een glimp vangen we niet op van de kleine stoffige dorpjes te midden van een steeds kaler wordend landschap. De scheiding voelt oneerlijk en roept bij ons de associatie op met het Berlijn van voor de val van de muur, met de getto van Krakau waarin de Joden tijdens de tweede wereldoorlog werden opgesloten of de "thuislanden" in Zuid-Afrika, speciaal bestemd voor de zwarte bevolking ten tijde van de apartheid. Op hun eigen wijze allemaal gevangenissen waarvan de bewoners werden beroofd van het kostbare recht om te gaan en te staan waar ze willen. Keer op keer hebben we gezien hoe het diepgewortelde verzet tegen dit soort onderdrukking vaak nog vele generaties doorwerkt. De luid roepende herdertjes lijken onbevangen en zwaaien enthousiast wanneer we voorbij rijden.